Jaki podatek od (nie)firmowych nieruchomości?

Przeczytaj także: Ważny dla posiadaczy budynków wyrok WSA ws. opodatkowania nieruchomości mieszkalnych

Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych („ustawa o podatkach i opłatach lokalnych”), w zakresie opodatkowania nieruchomości różnicuje przedmiot opodatkowania m.in. na:

• budynki lub ich części oraz
• budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przyjęcie takiego rozróżnienia związane jest z odmiennym określeniem w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych sposobu ustalania wysokości podstawy opodatkowania.
W przypadku budowli lub ich części uznawanych za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, podstawę opodatkowania stanowi wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego (por. art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

Głównym problemem, który pojawił się w praktyce stosowania omawianych przepisów, stało się zdefiniowanie pojęcia związku budowli z prowadzeniem działalności podatnika.
Definicja ustawowa (art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych ) wskazuje, że grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej stanowią grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z zastrzeżeniem ust. 2a tej ustawy.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że niezasadne jest kwalifikowanie nieruchomości jako związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jedynie na podstawie kryterium posiadania tych nieruchomości.

Zdaniem Sądu, ratio legis stosowania podwyższonej stawki podatku od nieruchomości jest potencjalna możliwość uzyskiwania przychodów z wykorzystania nieruchomości, zatem niezbędne jest ustalenie faktycznego sposobu wykorzystania przedmiotu opodatkowania.

NSA w omawianym wyroku powołał się również na ostatni wyrok Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie zgodności przyjętej definicji związania gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Skutkiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który widzimy również w omawianym orzeczeniu NSA jest eliminacja takiej interpretacji tego przepisu, która w kwestii związania gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej, ogranicza się do faktu ich posiadania przez przedsiębiorcę lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą.

Istotną kwestią jest, że w omawianym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny nie dokonał jednoznacznej oceny, czy w stanie faktycznym będącym przedmiotem zaskarżenia podatnik wykorzystywał sporne nieruchomości w działalności gospodarczej. Sąd wskazał jednak, że w kwestii zajęcia lub związania gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej w danym roku podatkowym, należy przeprowadzić pełne postępowanie wyjaśniające, przewidziane prawem w ramach postępowania podatkowego.

NSA potwierdził prawidłowość tezy WSA w Gdańsku orzekającego w I instancji, który wskazał, że "jeżeli jednak podatnik twierdzi, że dana nieruchomość nie ma związku z jego działalnością, nie jest, a nawet nie może być w niej wykorzystywana z podawanych względów, to organ podatkowy obowiązany jest rozważyć takie argumenty, a w razie potrzeby przeprowadzić też dodatkowe postępowanie dowodowe i odnieść się do tej kwestii w podejmowanym rozstrzygnięciu".

Sąd wskazał, że w postępowaniu dowodowym organy podatkowe powinny dokonać analizy takich dowodów jak np. dokumentacja podatkowa dotycząca kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowy lub informacji z właściwego dla podatnika urzędu skarbowego. Zdaniem Sądu zaliczenie przez podatnika zapłaconego podatku od nieruchomości do kosztów prowadzenia działalności gospodarczej mogłoby oznaczać, że nieruchomość ta związana była z tą działalnością, a nie była wyłącznie majątkiem prywatnym podatnika. Sąd wskazał, że również ocena innych kosztów związanych z nieruchomościami (na przykład odpisy amortyzacyjne, ponoszenie jakiekolwiek kosztów utrzymania) może pośrednio wskazywać na związek nieruchomości z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Powyższy wyrok NSA z dnia 18 marca 2021 r. stanowić może istotną wskazówkę praktyczną dla organów podatkowych prowadzących postępowania w przedmiocie ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Spodziewać się można, że w kolejnych sprawach budzących wątpliwości, czy nieruchomość związana jest z prowadzeniem działalności gospodarczej, organy podatkowe na podstawie tego orzeczenia, oceniać będą ten warunek w odniesieniu do takich kryteriów jak np. kwalifikacja przez podatników kosztów związanych z nieruchomością na gruncie podatków dochodowych.