Zamiana rzeczy a PIT

Przeczytaj także: Zwrot części wkładu w spółce osobowej a podatek dochodowy

Przez umowę zamiany należy rozumieć umowę cywilnoprawną, w ramach której strony tej umowy zobowiązują się do przeniesienia własności rzeczy na drugą stronę umowy, w zamian za zobowiązanie do przeniesienia własności innej rzeczy. Do umów tych mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego dotyczące umowy sprzedaży. Mimo, że w umowach tych dokonuje się zamiany konkretnych rzeczy, a co za tym idzie jej strony nie uzyskują konkretnego przychodu, może wystąpić obowiązek podatkowy z tytułu dokonania takiej zamiany.

Podstawowym kryterium czas

Art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że źródłem przychodów jest odpłatne zbycie innych rzeczy (z wyłączeniem nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów), jeżeli nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i nastąpiło przed upływem pół roku, licząc od końca miesiącu, w którym nastąpiło nabycie. Jeżeli mamy do czynienia z umową zamiany, okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Jak zatem wynika z powyższego obowiązek w podatku dochodowym od osób fizycznych powstaje, jeżeli zamiana rzeczy na podstawie stosownej umowy nastąpiła w okresie krótszym niż pół roku posiadania przez stronę tej umowy danej rzeczy, która jest przedmiotem umowy zamiany. Kluczowym czynnikiem decydującym o tym, czy zamiana rzeczy będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jest więc czas. Jeżeli zamiana nastąpi po okresie 6 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie rzeczy, będzie zwolniona z tego podatku.

Definicja przychodu natomiast została wyjaśniona w art. 19 ustawy o PIT. Wskazuje on, że przychodem z odpłatnego zbycia w drodze zamiany innych rzeczy u każdej ze strony umowy przenoszącej własność, jest wartość rzeczy zbywanego w drodze zamiany. Dodano w nim również, iż jeżeli wartość ta znacznie odbiega od wartości rynkowej rzeczy, przychód ten określa (z zachowaniem procedury określonej w cytowanym przepisie) organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Zamiana rzeczy o wartości poniżej 2 280 zł

To nie jedyne zwolnienie z opodatkowania zamiany rzeczy podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Art. 21 ust. 1 pkt 32b cytowanej ustawy wskazuje bowiem, że wolne od tego podatku są także przychody z zamiany rzeczy lub praw, jeżeli z tytułu jednej umowy nie przekraczają kwoty 2 280 zł.

Reasumując zatem, opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie podlegają zamiany rzeczy, jeżeli strony umowy były ich właścicielami przez okres co najmniej 6 miesięcy. Dotyczy to każdej ze stron umowy. Jeżeli natomiast mamy do czynienia z sytuacją, w której zamiana następuje przed upływem półrocznego posiadania rzeczy, jest ona wolna od tego podatku, jeżeli przychody uzyskane z tytułu umowy nie przekraczają kwoty 2 280 zł. Podkreślić przy tym należy, iż dotyczy to jednej umowy. Zatem jeżeli strony zawrą kilka umów zamiany, i każda z nich będzie opiewała na wartość niższą niż 2 280 zł – będą one wolne od tego podatku, nawet jeśli w sumie ich wartość przekroczy powyższy limit.