Samochód firmowy: amortyzacja a nieodliczony VAT

Przeczytaj także: Samochód ciężarowy: homologacja a podatki

Art. 86 ust. 3 ustawy o VAT wskazuje, że w przypadku samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (z wyjątkiem samochodów specjalnych określonych w art. 86 ust. 4 ustawy) kwotę podatku naliczonego stanowi 60 % kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 6.000 zł.

Jak zatem wynika z powyższego, ustawodawca wskazał dwa limity ograniczające odliczenie tego podatku. Pierwszy to 60% podatku – tylko tyle możemy go odliczyć z faktury dokumentującej nabycie samochodu. Jeżeli jednak obliczona wartość przekroczy 6 000 zł (czyli np. 60 proc. podatku VAT od zakupu będzie wynosić 9 000 zł) – musimy ją ograniczyć do tej wysokości.

Ustawodawca umożliwił jednak podatnikom wliczenie części podatku VAT, która nie stanowi podatku naliczonego, do wartości początkowej środka trwałego, od której jest liczona amortyzacja w podatku dochodowym. Otóż w art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawy o PIT) i odpowiednio art. 16g ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej ustawy o CIT) wskazano, że za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych uważa się cenę ich nabycia, w razie nabycia w drodze kupna. Z kolei w art. 22g ust. 3 ustawy o PIT i art. 16g ust. 3 ustawy o CIT ustawodawca wyjaśnił, co należy rozumieć przez cenę nabycia. Jest to kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

Zatem mamy tu do czynienia ze pewnego rodzaju rekompensatą poniesionych kosztów na zakup środka trwałego. Niestety w odniesieniu do samochodów osobowych podatek dochodowy ma także pewne ograniczenia. Zostały one określone odpowiednio w art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Otóż w tych przepisach ustawodawca wskazał, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych w przepisach o amortyzacji, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20 000 EURO przeliczonej na złote według kursu średniego EURO ogłoszonego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania.

Podatnik zatem co prawda będzie obliczał amortyzację od całości ceny nabycia, ale niestety do kosztów podatkowych będzie mógł zaliczyć jedynie tę część amortyzacji, która mieści się w wyżej wskazanym limicie.

Przedstawmy to na przykładzie:

Pan Piotr prowadzi działalność w całości opodatkowaną podatkiem VAT. 3 marca 2008 r. kupił na jej potrzeby samochód osobowy o wartości netto 90 000 zł, podatek VAT 19 800 zł. 60% podatku VAT wynosi 11 880 zł. Pan Piotr musi go zatem ograniczyć do limitu kwotowego wynoszącego 6 000 zł – tyle może odliczyć podatku naliczonego z faktury dokumentującej zakup tego samochodu. Pozostała część zapłaconego podatku VAT, czyli 13 800 zł powiększa wartość początkową środka trwałego, która będzie amortyzowana. Wyniesie ona zatem:
90 000 zł + 13 800 zł = 103 800 zł

Pan Piotr przekazał samochód do używania 4 marca 2008 r. Średni kurs EURO ogłaszany przez NBP na ten dzień wyniósł 3,52 zł. Zatem do kosztów uzyskania przychodów pan Piotr może uznać odpisy amortyzacyjne w wysokości 70 442 zł. Odpisy od pozostałej części ceny nabycia (czyli 103 800 zł – 70 442 zł = 33 358 zł) nie będą kosztem podatkowym.