Wykonanie zobowiązania a dług spadkowy

Przeczytaj także: Wypłacony zachowek a podatek od spadku

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W zapytaniu wskazano, że spadkodawca zmarł w 2007 r. Postanowienie w sprawie stwierdzenia spadku także zostało wydane w 2007 r. Spadek odziedziczyły dzieci zmarłego. W jego skład wchodziło 3/8 części nieruchomości. Przed śmiercią współwłaściciele tej nieruchomości (w tym także spadkodawca) zawarli przedwstępne umową sprzedaży nieruchomości z pełnomocnikiem spółki XX. W wyniku tego zobowiązania spadkobiercy, jako obecni współwłaściciele nieruchomości, zawarli ze spółką przyrzeczoną umowę sprzedaży (sierpień 2007 r.). Z sumy uzyskanej ze sprzedaży spłacono długi spadkodawcy, które powstały z tytułu prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. W związku z tym zadano pytanie, czy wykonanie przez spadkobierców umowy przyrzeczonej jest długiem spadkowym, który należy odliczyć od wartości spadku celem ustalenia jego czystej wartości? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega m. in. nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

W myśl art. 7 ust. 1 powołanej ustawy podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Ust. 2 tegoż artykułu wskazuje, iż jeżeli spadkobierca i zapisobierca lub obdarowany został obciążony obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku (zapisu) lub darowizny, o ile polecenie zostało wykonane.

Na podstawie art. 7 ust. 3 niniejszej ustawy do długów i ciężarów zalicza się również koszty leczenia i opieki w czasie ostatniej choroby spadkodawcy, jeżeli nie zostały pokryte za jego życia i z jego majątku, koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem, w takim stanie, w jakim koszty te odpowiadają zwyczajom przyjętym w danym środowisku, jeżeli nie zostały pokryte z majątku spadkodawcy, z zasiłku pogrzebowego lub nie zostały zwrócone w innej formie, oraz koszty postępowania spadkowego, wynagrodzenie wykonawcy testamentu, obowiązki wykonania zapisów i poleceń zamieszczonych w testamencie, wypłaty z tytułu zachowku oraz inne obowiązki wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących spadków.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy (w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku), koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów i poleceń, jak również inne obowiązki określone w przepisach prawa spadkowego. Określenie spadku następuje więc w drodze zastosowania czterech kryteriów, według których do spadku należą prawa i obowiązki spełniające jednocześnie następujące wymagania: mają charakter cywilnoprawny, majątkowy, nie są ściśle związane z osobą zmarłego, nie przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy osoby te są spadkobiercami.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż przed śmiercią spadkodawcy została zawarta umowa przedwstępna sprzedaży. Wykonując zobowiązanie wynikające z powyższej umowy spadkobiercy zawarli umowę przyrzeczoną. Wnioskodawca uważa, że zobowiązanie wynikające z umowy przedwstępnej do zawarcia umowy przyrzeczonej sprzedaży nieruchomości jest długiem spadkowym, który należy odliczyć od wartości spadku.

Umowa przedwstępna sprzedaży nie może stanowić długu spadkowego, gdyż jest to jedynie zobowiązanie spadkobierców do zawarcia umowy przenoszącej własność.

Reasumując stwierdza się, iż zobowiązanie wynikające z umowy przedwstępnej do zawarcia umowy przyrzeczonej sprzedaży nieruchomości nie może zatem stanowić długu spadkowego, a tym samym nie może zostać odliczone od podstawy opodatkowania.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów