Wynagrodzenie finansowane przez UE a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Diety od wspólnoty mieszkaniowej a podatek PIT

Zagadnienie sporne
Fundacja, beneficjent środków pochodzących z bezzwrotnej pomocy z funduszy Unii Europejskiej, zatrudniała na umowę o pracę pracowników, których wynagrodzenie było finansowane z powyższych środków. Fundacja otrzymywała zwrot wynagrodzenia wypłacanego wcześniej pracownikom.

Fundacja wystąpiła o udzielenie pisemnej interpretacji w zakresie możliwości zwolnienia z podatku wynagrodzenia ww. pracowników. Zdaniem wnioskodawcy do dochodów otrzymywanych przez pracowników fundacji z tytułu umowy o pracę w powyższym stanie faktycznym znajdowało zastosowanie zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 46 updof. Zdaniem organów podatkowych w przypadku refinansowania wypłacane wynagrodzenia pochodzą ze środków krajowych (refundacja ze środków bezzwrotnej pomocy następuje dopiero później), a te jako takie nie korzystają ze zwolnienia z podatku. Stanowisko organów podatkowych podzielił WSA w Poznaniu.

Stanowisko sądu
Skład orzekający NSA nie zgodził się z tym stanowiskiem. Wybór metody korzystania ze środków bezzwrotnej pomocy pomiędzy zaliczkowaniem lub refinansowaniem nie może wpływać na stosowanie zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 46 updof. Dla zastosowania tego zwolnienia istotne jest tylko pierwotne „pochodzenie” dochodów otrzymanych przez podatnika ze środków bezzwrotnej pomocy – ze środków przekazanych bezpośrednio lub pośrednio przez rządy państw obcych, organizacje międzynarodowe lub międzynarodowe instytucje finansowe. Co więcej, nie sposób przyjąć, że działania pracowników beneficjenta bezzwrotnej pomocy, którzy zajmują się realizacją finansowanego projektu, nie są działaniami samego beneficjenta.

Wyrok NSA z 14 stycznia 2009 r., sygn. akt II FSK 1457/07

KOMENTARZ
Wyrok NSA z 14 stycznia 2009 r. stanowi ważny krok we właściwej interpretacji art. 21 ust. 1 pkt 46 updof. Kwestia zwolnienia z podatku środków bezzwrotnej pomocy na podstawie powyższego przepisu od dłuższego już czasu stanowi obszar sporu z organami podatkowymi.

W art. 21 ust. 1 pkt 46 updof ustanowiono dwie przesłanki, które muszą zostać spełnione łącznie, aby dochody otrzymane przez podatnika podlegały zwolnieniu, tj.

• dochody powinny pochodzić od określonych organizacji, instytucji lub rządów państw obcych,
• podatnik powinien bezpośrednio realizować cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy.

Dotychczas zdaniem większości organów podatkowych w przypadku korzystania ze środków bezzwrotnej pomocy w formie refinansowania dochody podatnika należało uznać za pochodzące ze środków krajowych, albowiem refundacja zachodzi dopiero na późniejszym etapie. Konsekwentnie należało uznać, że pierwsza z powyższych przesłanek nie była spełniona. Ponadto organy podatkowe stały na dość restrykcyjnym stanowisku, że pracownik beneficjenta bezzwrotnej pomocy odpowiedzialny za realizację finansowanego w ten sposób programu nie realizuje bezpośrednio celu tego programu (cel ten realizuje bowiem podmiot, któremu przyznano pomoc). Zatem w zakresie wypłacanego temu pracownikowi wynagrodzenia, które jest także refundowane ze środków unijnych, nie zaistnieje druga z powyższych przesłanek.

Takie stanowisko organów podatkowych prowadzi do sytuacji niedopuszczalnej z punktu widzenia prawa wspólnotowego regulującego korzystanie ze środków pomocy bezzwrotnej. Podstawową bowiem zasadą jest zakaz finansowania z tych środków, nawet we wtórny sposób, budżetów krajowych. Jeśli powyższe dochody otrzymywane przez podatników zostaną opodatkowane podatkiem dochodowym, ostatecznie budżet państwa uzyska dodatkowe środki kosztem programów unijnych. Co więcej, uzależnienie zastosowania omawianego zwolnienia wyłącznie od technicznej metody korzystania ze środków bezzwrotnej pomocy jest niedopuszczalne także w świetle obowiązujących standardów konstytucyjnych – prowadzi bowiem do różnicowania sytuacji podatników wyłącznie na podstawie mechanizmu finansowania, czyli przesłanki spoza updof. Tym samym krytyczne stanowisko wyrażone przez NSA w komentowanym orzeczeniu w kontekście prób uzależniania zwolnienia od metody/techniki finansowania zasługuje na pełną aprobatę.

Trudno sobie także wyobrazić, aby osoby prawne lub inne jednostki organizacyjne, którym przyznawane są środki z bezzwrotnej pomocy, realizowały finansowane w ten sposób projekty bez udziału osób fizycznych – właściwie ocieramy się o granicę absurdu, bo praktycznie każda jednostka organizacyjna realizuje bezpośrednio cel programu albo przez swoich pracowników do tego oddelegowanych lub zleca je podmiotom zewnętrznym. Słusznie zwrócił na to uwagę NSA.

Podsumowując, należy także wyrazić nadzieję, że komentowany wyrok NSA wyeliminuje wcześniejsze rozbieżności występujące w orzecznictwie sądów administracyjnych.


Tekst pochodzi z „Aktualności księgowych” - całkowicie bezpłatnych, najnowszych informacji, orzecznictwa oraz porad ekspertów dla księgowych.