Śmierć pracownika: podatek od zapomogi z zakładu pracy?

Przeczytaj także: Pomoc finansowa dla emeryta a podatek dochodowy

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia 2 podstawowe zwolnienia wypłacanych zapomóg. Zostały one określone w art. 21 ust. 1 pkt 26 i 92 ustawy.

Pierwszy ze wskazanych przepisów mówi, że zwalnia się od podatku zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł, z zastrzeżeniem pkt 40 i 79 (te wyjątki dotyczą odpowiednio pomocy materialnej dla uczniów, studentów i doktorantów, przyznanych na podstawie odrębnych przepisów oraz świadczeń z pomocy społecznej).

Co za tym idzie, na mocy art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy wypłacona przez zakład pracy zapomoga z tytułu śmierci pracownika korzysta ze zwolnienia, o ile jej wartość nie przekroczy 2 280 zł. Co ważne, ustawodawca nie wskazuje tutaj osób, do których zwolnienie to ma zastosowanie. Istotna jest jedynie wartość świadczenia oraz warunek co do przyczyny przyznania zapomogi (m.in. śmierć danej osoby).

Art. 21 ust. 1 pkt 92 ustawy zwalnia z kolei z podatku świadczenia otrzymane na podstawie odrębnych przepisów przez członków rodzin zmarłych pracowników oraz zmarłych emerytów lub rencistów, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł. Owymi odrębnymi przepisami może być m.in. ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, pod warunkiem że pracodawca zmarłego pracownika wskazał w regulaminie ZFŚS rodzinę (z reguły małżonków) zmarłych pracowników jako osoby uprawnione do świadczeń socjalnych z tego funduszu.

Jak nietrudno zauważyć, art. 21 ust. 1 pkt 92 ustawy obejmuje znacznie węższy krąg zapomóg, aniżeli art. 21 ust. 1 pkt 67. Zwolnienie z niego wynikające dotyczy bowiem jedynie świadczeń otrzymywanych na podstawie odrębnych przepisów, np. ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Ponadto ma ono zastosowanie jedynie w odniesieniu do świadczeń otrzymanych przez członków zmarłych pracowników. Tym samym istotnie ograniczony został krąg podmiotów uprawnionych do zwolnienia oraz przyczyny wypłaty świadczeń. Na tym samym poziomie pozostała natomiast wartość świadczenia korzystająca ze zwolnienia, czyli 2.280 zł w skali roku.

W kontekście zwolnień dotyczących wypłat z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych warto także wspomnieć o art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy, który zwalnia z podatku wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł.

Niemniej przepisu tego nie można stosować w zakresie zapomóg wypłacanych z tytułu śmierci pracownika. Dotyczy on bowiem jedynie świadczeń wypłacanych pracownikowi o nie członkom jego rodziny.