Remanent likwidacyjny: wycena dla VAT

Przeczytaj także: Kasa fiskalna w remanencie likwidacyjnym firmy

Podstawowe uregulowania zagadnienia wskazanego we wstępnie znalazły się w art. 14 ustawy o VAT. Ust. 1 mówi, że w przypadku:

1. rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej
2. zaprzestania przez czynnego podatnika VAT, będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na podstawie art. 96 ust. 6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego

- opodatkowaniu tym podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów.

Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy podatnik, będący osobą fizyczną nie wykonywał czynności podlegających opodatkowaniu przez co najmniej przez 10 miesięcy, przy czym nie tyczy się to tych podatników, którzy zawiesili wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (zgodnie z którymi część przedsiębiorców może zawiesić wykonywanie działalności na okres od 1 do 24 miesięcy). Mówi o tym art. 14 ust. 3 ustawy o VAT.
.
W ust. 4 powyższego artykułu ustawodawca doprecyzował natomiast, iż obowiązek opodatkowania tyczy się jedynie tych towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Bez znaczenia pozostaje natomiast tutaj to, czy podatnik z prawa do odliczenia skorzystał.

Obowiązek podatkowy od spisu z natury powstaje tutaj w dniu rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu (art. 14 ust. 6 ustawy o VAT).

Przytoczony art. 14 mówi, iż opodatkowaniu podlegają towary. Przez te rozumie się natomiast rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Zgodnie z przyjętą praktyką opodatkować trzeba tutaj nie tylko towary, które miały być przedmiotem dalszej odsprzedaży, ale także maszyny, urządzenia czy nieruchomości zaliczone do środków trwałych bądź wyposażenia, przy nabyciu (wytworzeniu) których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT.

Spis taki trzeba opodatkować. Podstawą opodatkowania jest tutaj wartość towarów podlegających spisowi. Tę natomiast (zgodnie z predyspozycją art. 14 ust. 8) ustala się na podstawie zasad zawartych w art. 29 ust. 10 ustawy o VAT, czyli podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów.

Jak czytamy w odpowiedzi Ministra Finansów z dnia 3 czerwca 2008 r. na interpelację poselską nr 3080, zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem art. 29 ust. 10 ustawy o VAT (w takim kształcie przepis ten obowiązuje od 01 stycznia 2009 r.) „(…) przy określeniu podstawy opodatkowania towarów podlegających spisowi z natury uwzględnia się cenę nabycia w momencie dokonywania spisu. Zatem przy likwidacji (zaprzestaniu) działalności nowe brzmienie przepisu art. 29 ust. 10, do którego przepis art. 14 ust. 8 wprost odsyła, pozwala uwzględnić realną wartość towarów podlegających spisowi (np. w przypadku środków trwałych wartość uwzględniającą zużycie tych środków).(…)”

Co za tym idzie, wartość towarów ujętych w remanencie likwidacyjnym należy wycenić na podstawie cen bieżących (tj. na dzień powstania obowiązku podatkowego od tego remanentu, czyli dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu) a nie historycznych.

Na zakończenie dodajmy, że obowiązek sporządzania remanentu likwidacyjnego dla celów podatku VAT nie ciąży na podatników, którzy byli podmiotowo (ze względu na wielkość obrotów) zwolnieni z tego podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy (art. 14 ust. 2 ustawy).

Warto także pamiętać, iż dostawa towarów dokonywana przez byłych wspólników oraz przez osoby fizyczne likwidujące działalność, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu od podatku przez okres 12 miesięcy od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury (art. 14 ust. 7 ustawy).