Spółka osobowa: użyczony składnik majątku wspólnika

Przeczytaj także: Udostępniane nieruchomości a przychody w 2009 r.

Świadczenia w naturze i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn są zwolnione od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PDOF. Zwolnienie to (z zastrzeżeniem art. 21 ust. 20 ustawy o PDOF, który nie ma zastosowania w omawianej sytuacji), dotyczy nieodpłatnych świadczeń otrzymanych przez podatnika m.in. od jego małżonka, dzieci, wnuków, rodziców, dziadków, pasierba, zięcia, synowej, rodzeństwa, ojczyma, macochy, teściów, dzieci rodzeństwa, rodzeństwa rodziców, dzieci i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwa małżonków.

Ponadto w przypadku nieodpłatnych świadczeń wspólnika na rzecz spółki osobowej prawa handlowego (np. spółki jawnej) lub spółki cywilnej, trzeba pamiętać, że podatnikami podatku dochodowego są poszczególni wspólnicy, a nie spółka - zatem oceny prawnopodatkowej należy dokonać odrębnie wobec każdego z nich.

W konsekwencji, jeżeli jeden ze wspólników spółki osobowej nieodpłatnie udostępni tej spółce rzecz należącą do jego majątku prywatnego (np. lokal użytkowy), to u tego wspólnika nie wystąpi przychód podatkowy, albowiem w takiej sytuacji będzie on dokonywał świadczenia dla samego siebie, a tym samym nie uzyska żadnego przysporzenia majątkowego.

Natomiast przychód z tytułu otrzymania nieodpłatnych świadczeń powstanie po stronie pozostałych wspólników spółki osobowej (proporcjonalnie do ich prawa do udziału w zysku tej spółki), chyba że spełniają oni warunki do zastosowania powyższego zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PDOF.

Taki pogląd prezentują również organy podatkowe (m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 3 grudnia 2009 r., nr ILPB1/415-977/09-6/IM).

Przykład
Spółkę jawną tworzy pięciu wspólników: pan Tadeusz, pani Renata (jego córka), pan Grzegorz (brat żony pana Tadeusza) oraz panowie Paweł i Jacek, którzy są osobami obcymi dla pana Tadeusza. Każdy ze wspólników ma prawo do 20% udziału w zysku spółki.

Na potrzeby działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę jawną, pan Tadeusz użyczył lokal użytkowy stanowiący jego własność.

Miesięczna wartość czynszowa lokalu użyczonego spółce wynosi 5.000 zł.

W takiej sytuacji przychód, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PDOF, z tytułu nieodpłatnego używania lokalu przez spółkę jawną:
• nie powstaje u pana Tadeusza, który jest właścicielem tego użyczanego lokalu,
• jest zwolniony od podatku dochodowego u pani Renaty, będącej córką właściciela użyczonego lokalu,
• jest zwolniony od podatku dochodowego u pana Grzegorza, będącego szwagrem właściciela użyczonego lokalu,
• powstaje u panów Pawła i Jacka, w wysokości obliczonej proporcjonalnie do ich prawa do udziału w zysku spółki, czyli u każdego z nich w kwocie 1.000 zł miesięcznie (tj. 20% z 5.000 zł).

Na koniec należy podkreślić, iż zaprezentowana wyżej kwalifikacja prawnopodatkowa nie dotyczy sytuacji, w której prawo do użytkowania lokalu na potrzeby związane z działalnością spółki osobowej zostanie wniesione w formie wkładu niepieniężnego. Wniesienie bowiem przez jednego ze wspólników wkładu niepieniężnego do spółki osobowej (np. spółki jawnej) w postaci prawa do używania lokalu nie spowoduje powstania przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń po stronie żadnego ze wspólników w tej spółce.


Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.