ETS: Wydatki przed rejestracją spółki a odliczenie VAT

Przeczytaj także: Wydatki przed rejestracją spółki a odliczenie VAT

Stan faktyczny sprawy
W toku kontroli przeprowadzonej w spółce jawnej organ podatkowy zakwestionował prawo do odliczenia VAT z dwóch faktur - pierwszej, wystawionej w związku z nabyciem nieruchomości na wspólników spółki i drugiej, za sporządzenie aktu notarialnego dotyczącego zawiązania spółki oraz wypisów, wystawionej przez notariusza na ową spółkę.

W odniesieniu do pierwszej z faktur organy uznały, że spółka nie miała prawa do odliczenia VAT naliczonego, bowiem nabywcą nieruchomości nie była sama spółka, lecz osoby fizyczne, które po zawiązaniu spółki wniosły do niej ową nieruchomość jako aport. Co do drugiej faktury, organy przyjęły, że również nie przysługuje prawo do odliczenia, ponieważ faktura została wystawiona przed dniem rejestracji spółki w rejestrze przedsiębiorców- skoro bowiem rejestracja nastąpiła w czerwcu 2007 r., fakturę z kwietnia 2007 r. wystawiono na nieistniejącą jeszcze spółkę.
Z uwagi na fakt, że WSA zaprezentował podobny pogląd, podatnik wniósł skargę kasacyjną.

Pytania do Trybunału
NSA, ze względu na wątpliwości natury prawnej, zdecydował o skierowaniu w trybie prejudycjalnym pytań do ETS rozstrzygających następujące kwestie:

1. Czy podmiot w osobach przyszłych wspólników, który dokonuje wydatków inwestycyjnych przed formalną rejestracją spółki jako podmiotu prawa handlowego oraz rejestracją dla potrzeb podatku VAT, ma prawo, po zarejestrowaniu spółki jako podmiotu prawa handlowego oraz zarejestrowaniu dla potrzeb podatku VAT, skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego poniesionego w związku z dokonanymi wydatkami inwestycyjnymi, które służą działalności opodatkowanej?
2. Czy faktura dokumentująca poniesione wydatki inwestycyjne wystawiona na wspólników, a nie na spółkę, stoi na przeszkodzie realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego poniesionego w związku z dokonanymi wydatkami inwestycyjnymi?

Rozstrzygnięcie ETS
Rozstrzygając sprawę Trybunał przywołał liczne orzecznictwo, z którego wynika, że zasada neutralności podatku VAT w odniesieniu do obciążenia podatkowego przedsiębiorstwa wymaga, aby pierwsze wydatki inwestycyjne dokonane na potrzeby i cele przedsiębiorstwa były uznawane za działalność gospodarczą, oraz że z ową zasadą byłoby sprzeczne, gdyby działalność rozpoczynała się dopiero w chwili, gdy nieruchomość jest faktycznie wykorzystywana, to znaczy gdy powstaje dochód podlegający opodatkowaniu. Jakakolwiek inna interpretacja prowadziłaby do obciążenia podmiotu gospodarczego podatkiem VAT w ramach jego działalności gospodarczej, nie stwarzając możliwości odliczenia tego podatku, i wprowadzałaby arbitralne rozróżnienie między wydatkami inwestycyjnymi dokonanymi przed faktycznym wykorzystywaniem nieruchomości i w jego trakcie.

Zdaniem ETS powyższe wskazuje, że gdy wspólnicy spółki przed jej rejestracją oraz identyfikacją do celów VAT dokonali inwestycji niezbędnych do przyszłego wykorzystywania nieruchomości przez ich spółkę, wspólników można uważać za podatników dla potrzeb podatku VAT, a zatem co do zasady mogą oni dochodzić prawa do odliczenia podatku naliczonego. Zatem okoliczność, że wniesienie nieruchomości do spółki przez jej wspólników jest czynnością zwolnioną z podatku VAT, oraz fakt, że omawiani wspólnicy nie pobierają podatku VAT od tej czynności, nie mogą skutkować obciążeniem ich kosztem podatku VAT w ramach ich działalności gospodarczej, bez stworzenia owym wspólnikom możliwości jego odliczenia lub otrzymania zwrotu