Moment zainstalowania kasy fiskalnej

Przeczytaj także: Kasa fiskalna a rozszerzenie działalności gospodarczej

Rozpatrzmy następującą sytuację: W październiku 2011 r. podatnik otworzył działalność gospodarczą. Dokonuje m.in. sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W roku 2011 wartość tej sprzedaży wyniosła 15 tys. zł. W miesiącach styczeń – czerwiec 2012 r. jej wartość była znikoma. Jednakże 10 lipca jedna osoba prywatna wpłaciła podatnikowi zaliczkę w wysokości 50 000 zł na poczet dostaw, które będą miały miejsce pod koniec sierpnia i na początku września. Kiedy w takim przypadku podatnik winien zainstalować kasę fiskalną?

Obowiązek ewidencjonowania obrotu przy użyciu kasy rejestrującej wynika z art. 111 ustawy o VAT. Ten sam przepis upoważnia Ministra Finansów do określenia w rozporządzeniu wykonawczym zwolnień w zakresie tego ewidencjonowania. Te zostały zawarte w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Podstawowym zwolnieniem określonym w tym rozporządzeniu, jest zwolnienie z uwagi na wartość sprzedaży dokonywanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Ze zwolnienia tego korzysta podatnik z naszego przykładu. A co ono mówi?

Otóż zgodnie z jego §3 ust. 1 pkt 2 i ust. 6 z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy pomocy tych urządzeń zwolnieni zostali podatnicy, u których kwota obrotu ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40 000 zł (oczywiście o ile wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek stosowania kas fiskalnych). Zwolnienie to jednak traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w ciągu roku podatkowego przekroczenie limitu obrotu, o którym mowa wyżej.

Warto w tym miejscu podkreślić, że u nowych podatników w pierwszym roku limit ten wynosi zaledwie 20 000 zł i prawo do zwolnienia traci się tutaj już z chwilą jego przekroczenia.
Podatnik z naszego przykładu w roku rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej uzyskał obrót ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w wysokości 15 tys. zł. Nie przekroczył w związku z tym obowiązującego go w tym roku obrotu uprawniającego do zwolnienia (tj. 20 000 zł). Od 2012 r. limit ten dla niego wzrósł do 40 tys. zł i niewątpliwie zostanie w tym roku przekroczony.

Niemniej problematyczne tutaj może być określenie momentu utraty prawa do tego zwolnienia. We wskazanym przykładzie bowiem przedsiębiorca otrzymał w lipcu zaliczkę na poczet dostaw, które będą miały miejsce w miesiącach następnych, a które to spowodują przekroczenie limitu uprawniającego go do skorzystania ze zwolnienia z ewidencjonowania obrotu przy pomocy kasy fiskalnej. Kiedy zatem w jego przypadku trzeba będzie ewidencjonować sprzedaż przy użyciu kasy rejestrującej?

Przytoczone wyżej rozporządzenie nie zawiera definicji obrotu. Ta jednak znalazła się w ustawie o podatku od towarów i usług. Zgodnie z jej art. 29 ust. 1 obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Ust. 2 przytoczonego przepisu doprecyzowuje tutaj, że w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze.

Tym samym ustawodawca nakazuje traktować za obrót w myśl przepisów o podatku VAT także otrzymane zaliczki. Obowiązek podatkowy w takim przypadku powstaje z chwilą otrzymania zaliczki (art. 19 ust. 11 ustawy o VAT).

Co za tym idzie, w naszym przykładzie przekroczenie limitu obrotu w wysokości 40 000 zł nastąpiło w dacie otrzymania zaliczki, tj. w miesiącu lipcu 2012 r. Przedsiębiorca jest zobowiązany do stosowania kasy fiskalnej po dwóch miesiącach, licząc od końca miesiąca, w którym limit ten został przekroczony, a więc od 01 października 2012 r.