Ryczałt samochodowy: paliwa nie doliczamy do przychodu pracownika

Przeczytaj także: Samochody służbowe: Od firmowego paliwa nie ma dodatkowego podatku

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca – spółka – posiada flotę samochodów służbowych, z których część jest udostępniana pracownikom wyłącznie do celów służbowych, inni zaś mogą używać je również do jazd prywatnych.

Podstawą do użytkowania samochodu służbowego przez pracowników jest polityka użytkowania samochodów służbowych oraz umowa o powierzeniu samochodu służbowego, zawarta między pracownikiem a spółką.

Dokumenty te przewidują zasady, jakimi pracownik powinien się kierować podczas korzystania z samochodu służbowego (również do celów prywatnych) oraz podział kosztów, do ponoszenia których zobowiązana jest spółka (tj. w szczególności koszty utrzymania i napraw samochodu służbowego, wynikających z normalnego użytkowania pojazdu oraz kosztów paliwa wykorzystywanego przez pracownika do celów prywatnych – w zryczałtowanej, odgórnie ustalonej wartości) oraz pracownik (tj. w szczególności koszty kar i mandatów).

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych spółka dolicza do przychodu pracowników korzystających z samochodów służbowych w celach prywatnych kwoty:

• 250 zł miesięcznie – w przypadku korzystania z samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3,
• 400 zł miesięcznie – w przypadku korzystania z samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3.

Do tej pory spółka doliczała też do przychodu pracownika dodatkowy ryczałt za paliwo wykorzystane przez niego do jazd prywatnych służbowym samochodem. Zadano jedynak pytanie, czy osobne ustalanie przychodu z tytułu ryczałtu za paliwo jest prawidłowe? W przedmiotowej sprawie, biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 27 lutego 2018 r., sygn. akt I SA/Gl 1064/17 w związku wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 listopada 2020 r., sygn. akt II FSK 1851/18, organ podatkowy przyznał rację spółce, której stanowisko było następujące:

„(…) Zdaniem Wnioskodawcy, kwota ryczałtu, stanowiąca przychód ze stosunku pracy Pracownika, określona w art. 12 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiąca wartość nieodpłatnego świadczenia z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez Pracownika, obejmuje koszty paliwa wykorzystywanego do celów prywatnych przez Pracownika, a w konsekwencji Spółka nie powinna doliczać kosztów paliwa zużytego na cele prywatne do przychodu Pracownika i pełnić w powyższym zakresie obowiązków płatnika określonych w art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak stanowi art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: „opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku”.

Zgodnie natomiast z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Jednocześnie, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: „za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych”.

Dodatkowo, w myśl art. 12 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, „wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:
1. 250 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3;
2. 400 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3”.

Jednocześnie, zgodnie z art. 31 ww. ustawy: „Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej”.

Ponadto, jak stanowi art. 38 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: „Płatnicy, o których mowa w art. 31 i 33-35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji, o której mowa w ust. 1a”.

Z zestawienia powyższych przepisów wynika, że za przychód ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, jak również wartości innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Jednocześnie, wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia przysługującego Pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych została w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych określona ryczałtowo w kwocie uzależnionej od pojemności silnika użytkowanego samochodu, tj. 250 PLN lub 400 PLN.

W tym miejscu Wnioskodawca zwraca uwagę, że pojęcie wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych nie zostało w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych zdefiniowane. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN, „wykorzystywać” oznacza „użyć czegoś dla osiągnięcia jakiegoś celu, zysku”. Tymczasem, wykorzystywanie samochodu osobowego zgodnie z jego przeznaczeniem oznacza podróżowanie, przemieszczanie się tym samochodem. W związku z powyższym, Wnioskodawca zauważa, że wykorzystywanie samochodu zgodnie z jego przeznaczeniem bez uprzedniego zatankowania pojazdu byłoby niemożliwe, a więc zapewnienie paliwa przez pracodawcę jest warunkiem koniecznym, aby świadczenie w postaci udostępnienia samochodu służbowego do wykorzystywania dla celów prywatnych Pracownika mogło być spełnione. W przypadku udostępnienia samochodu służbowego bez paliwa, a także innych płynów eksploatacyjnych i elementów warunkujących uruchomienie i używanie samochodu, wykorzystywanie samochodu służbowego do celów przemieszczania się nie byłoby możliwe. Tym samym, zdaniem Spółki, zakładając racjonalność ustawodawcy, ryczałt określony w analizowanym przepisie jako, że przepis ten traktuje o wykorzystywaniu samochodu, a nie o udostępnieniu samochodu służbowego, powinien zawierać koszty paliwa oraz innych płynów eksploatacyjnych i elementów niezbędnych do uruchomienia i używania samochodu służbowego zgodnie z jego przeznaczeniem.

Co więcej, należy podkreślić, że ewentualny podział analizowanego świadczenia, tj. umożliwienia Pracownikom korzystania z samochodu służbowego do celów prywatnych, na wiele pomniejszych świadczeń (przekazanie samochodu, przekazanie paliwa, przekazanie oleju do silnika, przekazanie płynu do spryskiwaczy, przekazanie ogumienia, itp.) byłby nieuzasadniony. Przedmiotowe świadczenia cząstkowe występujące odrębnie nie miałyby dla korzystających pracowników praktycznej wartości bez połączenia ich w całość, a tym samym sprawne i zgodne z przeznaczeniem wykorzystywanie samochodu służbowego nie byłoby możliwe, gdyby Pracodawca zapewniał jedynie wybrane składkowe części świadczenia całkowitego.

Ponadto, analizowany przepis nie wskazuje wprost, że do ryczałtu z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych nie wlicza się określonych kosztów czy też przeciwnie – że do ryczałtu wlicza się tylko konkretne koszty.

Mając na uwadze powyższe, Spółka godząc się na możliwość wykorzystywania przez Pracowników samochodów służbowych do celów prywatnych godzi się także z faktem, że aby było to możliwe, zobowiązana jest także ponosić koszty paliwa przeznaczonego do wykorzystywania na cele prywatne, gdyż paliwo, podobnie jak inne płyny eksploatacyjne, jest niezbędne do wykorzystywania samochodu osobowego zgodnie z jego przeznaczeniem.

Dodatkowo, dokonując interpretacji art. 12 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy także zwrócić uwagę na kontekst jego powstania. Mając bowiem na uwadze treść uzasadnienia do ustawy wprowadzającej przedmiotowy przepis w życie z dniem 1 stycznia 2015 r., celem określenia wartości nieodpłatnego świadczenia, w postaci możliwości korzystania przez pracowników z samochodu służbowego do celów prywatnych, w formie zryczałtowanej było zastąpienie obowiązującego uprzednio systemu rozliczania tego rodzaju przychodu i jego uproszczenie, a tym samym wprowadzenie rozwiązania pozwalającego na uniknięcie „wątpliwości co do sposobu ustalenia przychodu z tego tytułu”. Co więcej, ustawodawca w uzasadnieniu nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazał, że: „Mimo że istnieją zasady ustalania wartości tego świadczenia, pracodawcy zgłaszają problemy co do prawidłowego określenia skutków podatkowych wiązanych z wykorzystywaniem przez pracowników samochodu służbowego do celów prywatnych. Często przyjmuje się, że wartość świadczenia, jakie otrzymuje pracownik z tytułu użytkowania pojazdu służbowego do celów prywatnych, powinna bazować na koszcie wynajmu takiego samego pojazdu w wypożyczalni samochodów i taka wartość powinna stanowić podstawę do opodatkowania. Często jednak rozliczenie w tym zakresie nastręcza trudności, co sprzyja nieujawnianiu takich czynności dla celów podatkowych. W konsekwencji w wyniku braku precyzyjnych i prostych przepisów w tym zakresie wiele osób narażonych jest na ryzyko podatkowe. Nie ma dostępnych danych dotyczących wysokości wpływów do budżetu państwa z tego tytułu na podstawie obecnych rozwiązań, gdyż podatek w tym zakresie nie jest wyodrębniany jako oddzielna pozycja we wpływach budżetowych z tytułu podatku dochodowego. Proponuje się zatem rozwiązanie polegające na określeniu wartości tego świadczenia”.

Mając na uwadze przytoczone fragmenty uzasadnienia do ustawy wprowadzającej art. 12 ust. 2a do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w opinii Wnioskodawcy efektem nowelizacji ww. ustawy miało być uproszczenie skomplikowanych i czasochłonnych metod ustalania wartości przychodu z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych i sprecyzowanie tej wartości. Tymczasem przyjęcie, że wprowadzony ryczałt nie obejmuje paliwa oznaczałoby, że skomplikowana i czasochłonna metodologia kalkulowania wartości świadczenia polegającego na udostępnieniu paliwa do wykorzystywania na cele prywatne nadal musi być stosowana, więc cel zmiany ustawy nie został osiągnięty.