Odliczenie ulgi prorodzinnej w PIT za 2015 r.

Przeczytaj także: Rozliczenie roczne gdy etat, podatek liniowy i małoletnie dziecko

Organy podatkowe uznają w związku z tym, że gdy rodzice nie mogą dojść do porozumienia, w jaki sposób podzielić pomiędzy siebie odliczenie, każde z nich jest uprawnione do połowy przysługującej ulgi. Pogląd ten podzielają także niektóre składy orzekające sądów administracyjnych (np. wyrok WSA w Bydgoszczy w wyroku z 22.10.2013 r., sygn. akt I SA/Bd 561/13). Sądy jednakże w ostatnio wydawanych wyrokach większy nacisk kładą na faktyczne wychowywanie dziecka, a nie jedynie prawo do wykonywania władzy rodzicielskiej.

WSA w Białymstoku w prawomocnym wyroku z 19.05.2015 r., sygn. akt I SA/Bk 242/15 wskazał, że podatnik, który skorzystał z ulgi podatkowej, obowiązany jest wykazać, że w danym roku podatkowym nie tylko posiadał, ale także wykonywał władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem.

Podobnie wypowiedział się WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 05.05.2015 r. sygn. akt I SA/Gl 609/14, który podkreślił, że nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej” i „pieczą nad dzieckiem”, gdy w prawie rodzinnym mają one różne zakresy znaczeniowe. „Wykonywanie władzy rodzicielskiej” to bowiem faktyczna piecza nad dzieckiem, a więc wspólne zamieszkiwanie, zapewnienie/zabezpieczenie wszystkich jego potrzeb od tzw. życiowych tj., ubioru, wyżywienia po edukacyjne, rozwojowe i zdrowotne.

Sądy administracyjne zatem prawo do ulgi przyznają termu z rodziców, który faktycznie opiekuje się dzieckiem wskazując, że pojęcie „wykonywania władzy rodzicielskiej” nie jest tożsame z pojęciem „posiadania władzy rodzicielskiej” i na tle podatkowym nie należy ich utożsamiać. W związku z tym rodzic, który wprawdzie posiada władzę rodzicielską, niemniej dzieckiem się nie zajmuje, nie jest uprawniony do odliczenia.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 07.10.2015 r. nr IBPB-2-1/4511-276/15/BD wyjaśnił natomiast, że w przypadku posiadania dzieci z różnych związków na potrzeby rozliczenia ulgi mąż nie możne uznać za swoje dziecko syna żony (i odwrotnie), gdy nie jest jego ojcem bądź go nie przysposobił.

Sprawa tyczyła się małżeństwa, w którym żona miała jedno dziecko z poprzedniego związku zaś mąż miał dwójkę dzieci z poprzedniego związku. Wspólne dziecko małżonkowie mieli tylko jedno.

Organ podatkowy uznał, że w takim przypadku mogą oni skorzystać z ulgi prorodzinnej jak za trójkę pociech, mimo że w sumie mieli oni czwórkę dzieci (chodzi o limit odliczenia). Żona była uprawniona do ulgi w stosunku do dwójki dzieci (jednego z poprzedniego związku i jednego z obecnego małżeństwa), zaś mąż w stosunku do trójki dzieci (dwóch z poprzedniego związku i jednego z obecnego małżeństwa). Powyższego nie zmienia fakt wspólnego rozliczenia podatkowego.

„(...) Samo łączne „posiadanie” czwórki dzieci (z różnych związków) nie przesądza o posiadaniu prawa do zastosowania ulgi z tytułu wychowywania na wszystkie czworo dzieci.(...)

skoro Wnioskodawczyni wykonuje władzę rodzicielską tylko w stosunku do dwójki dzieci, to w zeznaniu podatkowym ma prawa do odliczenia ulgi maksymalnie na dwoje dzieci, (...) Z kolei mąż Wnioskodawczyni z racji tego, że ich wspólna córka jest już jego trzecim dzieckiem, do którego również przysługuje mu prawo do odliczenia ulgi może skorzystać z podwyższonej ulgi przysługującej na trzecie dziecko(...)” - czytamy w interpretacji.

Na jakie dzieci przysługuje odliczenie?

Ulga prorodzinna przysługuje przede wszystkim na dzieci małoletnie. Skorzystać z niej można jednakże również w stosunku do dzieci pełnoletnich:

• które otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną – tutaj nie jest istotny wiek dziecka,
• uczących się (lub studiujących i to zarówno w kraju jak i za granicą) do ukończenia 25. roku życia

W ostatniej z przytoczonych „kategorii” dzieci z odliczenia można skorzystać, o ile dziecko w 2015 r. nie uzyskało dochodów podlegających opodatkowaniu, na zasadach określonych w art. 27 i art. 30b ustawy (czyli dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych wg skali podatkowej bądź dochodów z kapitałów pieniężnych, np. ze sprzedaży akcji), w łącznej wysokości przekraczającej kwotę 3.089 zł, za wyjątkiem renty rodzinnej. W pozostałych przypadkach dochody dzieci co do zasady nie mają większego znaczenia przy określaniu samego prawa do odliczenia.

Jak liczyć dochód dziecka?
Organy podatkowe stoją na stanowisku, że przez dochód dziecka należy rozumieć przychód pomniejszony jedynie o koszty jego uzyskania. Jeżeli otrzymany wynik przekroczy wskazany wyżej limit, dziecko (pełnoletnie i uczące się) nie daje prawa do skorzystania z ulgi (np. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 01.07.2015 r. nr IPTPB2/4511-178/15-4/AK).

Odmienny pogląd mają tutaj sądy administracyjne

NSA w wyroku z dnia 23 kwietnia 2015 r., sygn. akt II FSK 675/13 uznał, że przez dochód dziecka, przy określaniu prawa do ulgi, należy rozumieć kwotę odpowiadającą podstawie obliczenia podatku, do której odwołują się art. 27 i art. 30b u.p.d.o.f. To od tej kwoty zależy bowiem bezpośrednio wysokość należnego podatku dochodowego oraz to, czy dziecko będzie w ogóle zobowiązane do jego uiszczenia.

Podobnie wypowiedziały się także: WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 02 lipca 2014 r. (sygn. akt I SA/Gd 485/14 – orzeczenie prawomocne), WSA w Łodzi w wyroku z dnia 25 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I SA/Łd 93/13 – orzeczenie nieprawomocne), WSA w Olsztynie w wyroku z dnia 19 stycznia 2012 r. (sygn. I SA/OL 734/11 – orzeczenie prawomocne).