Odwrotne obciążenie a status małego podatnika

Przeczytaj także: 15% stawka CIT: pojęcie przychodu jest bardzo szerokie

Mały może więcej

Ustawodawca przewidział szereg przywilejów podatkowych dla małych podatników. I tak firmy mające taki status mogą rozliczać się z VAT kwartalnie, w tym z zastosowaniem metody kasowej (wyjątkiem jest pierwszych 12 miesięcy, kiedy to obowiązkowo rozliczać trzeba się miesięcznie). Mali podatnicy mogą też korzystać z szybszego rozpoznania w kosztach nakładów poniesionych na środki trwałe. Mają oni bowiem prawo do tzw. jednorazowej amortyzacji. Roczny limit jednorazowego odpisu amortyzacyjnego wynosi tutaj 50 000 euro (na rok 2018 jest to 216 000 zł). Podatek dochodowy mogą też rozliczać kwartalnie.

Kim jest mały podatnik?

Ustawy o podatku dochodowym wskazują, iż ilekroć jest w nich mowa o małym podatniku, oznacza to podatnika, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro; przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł. Na 2018 r. limit ten wynosi 5 176 000 zł. Wartość wydaje się być niemała – niemniej jak łatwo zauważyć – zawiera ona też VAT należny.

Odwrotne obciążenie czyli sprzedaż bez VAT

Mówiąc zatem w pewnym uproszczeniu, podatnik przy ustalaniu, czy posiada status małego podatnika, powinien brać pod uwagę swoją sprzedaż brutto – czyli razem z podatkiem VAT, policzonym oczywiście wg właściwych stawek. I tak jeżeli owa sprzedaż jest opodatkowana przykładowo stawką 5%, to tę wartość należy doliczyć do przychodu, a nie podatek wg stawki podstawowej (czyli 23%).

Sęk jednak w tym, iż obecnie w obrocie krajowym nie zawsze występuje po stronie sprzedawcy obowiązek naliczenia VAT należnego. Mowa tutaj oczywiście o transakcjach rozliczanych w ramach odwrotnego obciążenia, w ramach których to obowiązanym do rozliczenia VAT należnego jest zamiast sprzedawcy nabywca.

Dostawca sprzedaje tutaj towar/usługę po cenie netto nie doliczając na fakturze VAT-u i nie wykazując go jednocześnie w deklaracji VAT. Te czynności dopełnia nabywca – już w swoim rozliczeniu. W związku z tym powstaje pytanie, czy sprzedawca, który dokonuje sprzedaży bez VAT w ramach odwrotnego obciążenia, powinien ten podatek ustalić i doliczyć na potrzeby określania statusu małego podatnika?

Fiskus: dolicz VAT, którego nie naliczasz

Nad zagadnieniem tym pochylał się ostatnio Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 21.06.2018 r. nr 0114-KDIP3-1.4011.168.2018.2.ES. Organ uznał, że owy hipotetyczny VAT należy tutaj doliczyć, co oczywiście jest profiskalnym podejściem. Odbiera bowiem części podatnikom będącym „na granicy przychodu” status małego podatnika i wiążące się z tym przywileje.

Jako argumentem przemawiającym za takim rozumowaniem organ wskazał, że system odwrotnego obciążenia skutkuje jedynie przesunięcie obowiązku rozliczenia podatku od towarów i usług na usługobiorcę a nie powoduje, że w przypadku danej transakcji podatek ten w ogóle nie wystąpi.

Zatem w przypadku transakcji objętych odwrotnym obciążeniem podatnik powinien „statystycznie” dodawać wartości podatku VAT, który zobowiązany jest rozliczyć nabywca. Podatek naliczany od takich transakcji przez nabywców jest bowiem podatkiem należnym i dotyczy sprzedaży dokonanej przez dostawcę/usługodawcę.