Alkohol na spotkaniu biznesowym a koszty uzyskania przychodów

Przeczytaj także: Posiłki w pracy i wydatki na alkohol - ujęcie podatkowe

Spotkania o charakterze biznesowym od lat były problemem, z którym fiskus nie potrafił się uporać. Dominowały zatem stanowiska, iż miejsce odbycia konsumpcji (w siedzibie czy poza nią), rodzaj posiłku (lunch czy brunch) bądź kwota decydują o możliwości rozpoznania wydatku w kosztach uzyskania przychodów.

Od 2013 r. sprawa wydaje się jasna – stanowisko NSA z dnia 17 czerwca 2013 r.¹, które doprowadziło do interpretacji ogólnej Ministra Finansów ² jest klarowne - ponoszone przez podatników wydatki na drobne poczęstunki, napoje, a także posiłki, niezależnie od miejsca ich podawania, podawane podczas prowadzenia rozmów z kontrahentami, inwestorami, wykonawcami etc. dotyczących zakresu prowadzonej przez podatników działalności gospodarczej stanowią koszty uzyskania przychodów.

Niezależnie od powyższego, fiskus nie mógł pogodzić się z myślą rozliczenia w kosztach przez podatników wydatków na alkohol, nawet mimo faktu, iż ponoszone były one podczas spotkań o charakterze biznesowym.³ Podobnie organom wtórowały sądy administracyjne.⁴ W mojej ocenie, takie stanowisko nie znajduje natomiast poparcia w obowiązujących przepisach prawa podatkowego.

Kluczem w analizie jest prawidłowa identyfikacja treści art. 16 ust. 1 pkt 28 UoCIT, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Mając na uwadze powyższe, uważam, iż powinniśmy interpretować, iż ograniczeniu na podstawie ww. przepisu, podlegają wydatki o charakterze reprezentacyjnym, tj. alkohol stanowi koszt, którego podatnik nie może rozpoznać w kosztach uzyskania przychodów jeżeli stanowi wydatek o znaczeniu reprezentacyjnym (ergo – jeżeli wydatek nie stanowi reprezentacji to może zostać rozpatrzony jako KUP).

Najistotniejszym zatem jest prawidłowe zidentyfikowanie co kryje się pod pojęciem ,,reprezentacji”, które nie zostało zinterpretowane w ustawie czy innych przepisach prawa. Zgodnie ze słownikiem⁵ reprezentacja to „okazałość, wystawność” czyli moim zdaniem w istocie tworzenie pozytywnego wizerunku. Nie bez znaczenia pozostaje również stanowisko orzecznictwa w tym zakresie, pojęcie zostało zinterpretowane przez Naczelny Sąd Administracyjny w poszerzonym składzie w dniu 17 czerwca 2013 r.⁶, który wskazał "(…) celem kosztów reprezentacyjnych jest stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy, działalności etc., wykreowanie pozytywnych relacji z kontrahentami. Oceniając, czy dane koszty mają charakter reprezentacyjny, należy patrzeć właśnie przez pryzmat ich celu. (...) W tym celu należy odwołać się do etymologii tego terminu. Wyraz "reprezentacja" pochodzi od łacińskiego "repraesentatio" oznaczającego wizerunek. Upływ czasu nie zmienił jego znaczenia i formy. Oznacza to, że, reprezentacja" w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.OrdPU stanowi działanie w celu wykreowania oraz utrwalenia pozytywnego wizerunku podatnika wobec innych podmiotów. W podanym znaczeniu reprezentacja to przede wszystkim każde działanie skierowane do istniejących lub potencjalnych kontrahentów podatnika lub osoby trzeciej w celu stworzenia oczekiwanego wizerunku podatnika dla potrzeb ułatwienia zawarcia umowy lub stworzenia korzystnych warunków jej zawarcia. W takiej sytuacji wydatki na reprezentację to koszty, jakie ponosi podatnik w celu wykreowania swojego pozytywnego wizerunku, uwypuklenie swojej zasobności, profesjonalizmu. Przy tak zdefiniowanym terminie "reprezentacji" kwestia wystawności, okazałości czy też ponadprzeciętności nie ma żadnego znaczenia.(…).”⁷

Konsekwentnie, ocena kwalifikacji wydatków jako kosztów reprezentacji niezależnie od wskazania w treści przepisu przykładów kosztów reprezentacji w postaci wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności, napojów, w tym alkoholowych nie oznacza automatycznie o konieczności wyłączenia tychże wydatków z kosztów uzyskania przychodów.

Jak potwierdził zatem Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie 11 stycznia 2016 r. "(…) Dla kwalifikacji danych wydatków jako wydatków na reprezentację wykluczonych z kosztów uzyskania przychodów nie jest istotne miejsce podawania poczęstunków, świadczenia usług gastronomicznych tzn. nie bierze się pod uwagę tego, czy poczęstunki odbywają się w siedzibie firmy czy też poza nią. Dla oceny takich wydatków nie są istotne także takie cechy jak wystawność, wytworność, okazałość poczęstunków. Nie ma bowiem możliwości skonstruowania miernika dla określenia poziomu wystawności, wytworności itp. jednakowego dla wszystkich podmiotów gospodarczych (…)."

Mając na uwadze powyższe, cel poniesienia wydatku na zakup alkoholu decyduje o tym czy dany koszt należy zakwalifikować jako o charakterze reprezentacyjnym czy nie. Kluczowe znaczenie ma zatem nie jeden cel a dominujący zakres celowości, jeżeli nie jest nim kreowanie pozytywnego wizerunku to art. 16 ust. 1 pkt 28 UoCIT nie znajduje zastosowania.

Na zasadność powyższego co bardzo interesujące wskazał w jednym z ostatnich stanowisk fiskus – Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 4 marca 2019 r. podzielił stanowisko podatnika podkreślając "(…) Podczas spotkań serwowane są produkty gastronomiczne, których koszt ponosi Wnioskodawca. Wnioskodawca wskazał jednoznacznie, że spotkania biznesowe są organizowane w celu zawarcia kontraktów handlowych i omawiania warunków współpracy z kontrahentami a nie w celu budowania wizerunku Spółki. Zatem, jeżeli w istocie ww. wydatki nie stanowią kosztów reprezentacji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 28, to spełniają warunki do zakwalifikowania, jako koszt uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o pdop. Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe. (…).”

1. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 702/11.
2. Interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 25 listopada 2013 r. znak: DD6/033/127/SOH/2013/RD-120521
3. TAK: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 1 września 2017 r. znak: 0114-KDIP2-1.4010.127.2017.1, 4 sierpnia 2017 r. znak: 0115-KDIT2-3.4010.102.2017.1.MK, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 8 stycznia 2016 r. znak: IPPB5/4510-1157/15-2/BC.
4. TAK: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 23 października 2018 r., sygn.. akt: I SA/Rz 741/18, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 12 lipca 2016 r., sygn.. akt: III SA/Wa 17/16.
5. Nowy Słownik Poprawnej Polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego, Warszawa 1999, s. 842.
6. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów NSA z dnia 17 czerwca 2013 r. sygn. II FSK 702/11
7. Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 11 stycznia 2016 r., znak: IPPB5/4510-1155/15-2/BC
8. TAK: Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 8 stycznia 2019 r., sygn. akt: II FSK 3524/16