Mechanizm podzielonej płatności w 2021 roku

Przeczytaj także: Faktury z mechanizmem podzielonej płatności w nowym JPK_VAT z deklaracją

W ustawie odniesienie limitu wprost do kwoty 15.000 zł brutto

Przed 2021 rokiem aby poznać limit kwotowy faktury, powyżej którego jej zapłata winna nastąpić w ramach mechanizmu podzielonej płatności, podatnicy musieli sięgać do odrębnego aktu prawnego, tj. ustawy Prawo przedsiębiorców, a mówiąc dokładniej do jej art. 19 pkt 2. W myśl tej regulacji dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15.000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Część przedsiębiorców miała tutaj wątpliwości, czy obowiązkowy MPP dotyczy również faktur, których wartość brutto wynosiła dokładnie 15.000 zł.

Wątpliwości te zniknęły z dniem 1 stycznia 2021 r., kiedy to znowelizowany art. 108a ust. 1 ustawy o VAT zaczął wskazywać wprost, że przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Ustawodawca wskazał też, że do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.
Jednocześnie w tym zakresie zostały zmienione pozostałe przepisy, które odnosiły się do tej kwoty, czyli:

• art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT – odnoszący się do oznaczenia wyrazami „mechanizm podzielonej płatności” faktury objętej obowiązkowym split payment,
• art. 105a ust. 3 pkt 5 – mówiący o odpowiedzialności solidarnej nabywcy towarów wskazanych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, objętych obligatoryjnym split payment.

Potrącenie wierzytelności przy podzielonej płatności

W stanie prawnym obowiązującym do końca 2020 r. art. 108a ust. 1d ustawy o VAT wskazywał, że w przypadku dokonania potrącenia, o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego, przepisów ust. 1a i 1b (a więc konieczności stosowania MPP) nie stosuje się w zakresie, w jakim kwoty należności są potrącane.

Przytoczony art. 498 Kodeksu cywilnego mówi natomiast, że gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

W obrocie gospodarczym jednakże obok potrącenia ustawowego mogą wystąpić również potrącenia umowne (np. netting) które – co podkreślały organy podatkowe, nie mogły być stosowane do transakcji objętych obowiązkowym MPP.

Powyższe zostało zmienione z dniem 1 stycznia 2021 r. Obecnie art. 108a ust. 1d ustawy o VAT wskazuje, że w przypadku dokonania potrącenia wierzytelności przepisów ust. 1a i 1b nie stosuje się w zakresie, w jakim kwoty należności są potrącane. Przepis ten zatem obejmuje swym zakresem obecnie wszelkie potrącenia, a nie tylko ustawowe.

Z rachunku VAT zapłacisz VAT od importu towarów na konto agencji celnej

Od 1 stycznia 2021 r. podatnicy uzyskali prawo do dokonywania płatności z rachunku VAT podatku z tytułu importu towarów czy też należności celnych nie tylko na rachunek urzędu skarbowego ale również na rachunek agencji celnych.

W przypadku dokonywania płatności kwoty odpowiadającej kwocie podatku z tytułu importu towarów czy też należności celnych na rachunek agencji celnej z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, podatnik w komunikacie przelewu:

• w polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności jak i polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto wpisuje kwotę odpowiadającą kwocie podatku oraz należności celnych, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności;
• w polu przeznaczonym na wskazanie numeru faktury podatnik wskazuje numer dokumentu związanego z płatnością wystawionego przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych;
• w polu przeznaczonym na wskazanie NIP dostawcy lub usługodawcy podatnik wskazuje numer, za pomocą którego przedstawiciel bezpośredni lub pośredni w rozumieniu przepisów celnych jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

Szerszy katalog podmiotów mogących uwolnić środki z rachunku VAT

W stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2020 r. z wnioskiem o uwolnienie środków z rachunku VAT mogli zwrócić się jedynie podatnik oraz byli wspólnicy spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej. Rozwiązanie to zatem blokowało drogę do uwolnienia środków zgromadzonych na rachunku VAT innym podmiotom, które nie będąc podatnikami czy byłymi wspólnikami spółek, w wyniku nieprawidłowego zastosowania wobec nich mechanizmu podzielonej płatności, otrzymywali środki na rachunki VAT.

Obecnie katalog podmiotów mogących występować z wnioskiem o przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy mogą biegać się również:

• podmioty niebędące podatnikiem
• podmioty nieposiadające siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju

- posiadające środki na rachunku VAT.