Wykup przez NBP jego bonów pieniężnych nie jest sprzedażą dla banku

Przeczytaj także: Mały podatnik w CIT a przesunięty rok podatkowy

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W 2020 r. bank uzyskał następujące przychody:
1. Przychody z tytułu odsetek – 1.565.681,08 zł, w tym z tytułu otrzymanego dyskonta od bonów pieniężnych NBP – 59.476,07 zł,
2. Przychody z tytułu prowizji – 587.492,62 zł,
3. Pozostałe przychody operacyjne – 114.504,84 zł,
4. Przychody z tytułu wymiany walutowej – 83.415,24 zł,
5. Przychody z rozwiązania rezerw i aktualizacji wartości – 21.345,10 zł.
Łącznie powyżej wymienione przychody wyniosły 2.372.438,88 zł.

Przychody te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. W złożonym CIT-8 za 2020 r. bank wykazał przychody na poziomie 2.248.148,26 zł. Instytucja ta na koniec 2020 r. posiadała w bilansie dłużne papiery wartościowe (bony pieniężne NBP) na kwotę 16.149.759,77 zł. Bony te wykupuje ich emitent, a więc NBP – nie są one przedmiotem dalszego obrotu, co oznacza, że bank ich nie zbywa na rzecz podmiotów trzecich.

Przychody banku nie przekroczyły w 2020 r. 2 mln euro. Bank zadał następujące pytania:
1) Czy przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w szczególności art. 19 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 4a pkt 10 należy interpretować w ten sposób, że Bank posiada w roku 2021 status „małego podatnika” i w konsekwencji dla obliczenia należnego za ten rok podatku dochodowego od osób prawnych Bank powinien zastosować stawkę podatku 9%?
2) Czy przy wyznaczaniu statusu „małego podatnika” w rozumieniu art. 4a pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych Bank powinien brać pod uwagę wartość nominalną bonów pieniężnych NBP?
3) Czy przy wyznaczaniu statusu „małego podatnika” w rozumieniu art. 4a pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych Bank powinien brać pod uwagę przychody z tytułu otrzymanego dyskonta od bonów pieniężnych NBP?
4) Czy przy wyznaczaniu statusu „małego podatnika” w rozumieniu art. 4a pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych Bank powinien brać pod uwagę przychody z tytułu rozwiązania rezerw i aktualizacji wartości?

W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2021 poz. 1800 ze zm., dalej: „updop”):
Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów.
W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

W myśl art. 7 ust. 2 updop:
Dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Na mocy ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 2159) od 1 stycznia 2019 r. wprowadzone zostały zmiany dotyczące art. 19 updop. Od tego okresu istnieje możliwość stosowania obniżonej stawki podatku dochodowego od osób prawnych wynoszącej 9%.

Zgodnie z treścią art. 19 ust. 1 updop:
Podatek, z zastrzeżeniem art. 21, art. 22, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f, wynosi:
1. 19% podstawy opodatkowania;
2. 9% podstawy opodatkowania od przychodów (dochodów) innych niż z zysków kapitałowych – w przypadku podatników, u których przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2.000.000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.

Obniżona stawka podatku 9% jest stosowana w odniesieniu do przychodów (dochodów) innych niż z zysków kapitałowych i ma zastosowanie wyłącznie do małych podatników oraz podatników rozpoczynających działalność, z zastrzeżeniem ust. 1a-1e ww. ustawy, u których przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły równowartości 2.000.000 euro. Po przekroczeniu tego limitu podatnik traci prawo do obniżonej stawki podatku.

Stosownie do art. 19 ust. 1a updop:
Podatnik, który został utworzony:
1) w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników, z wyjątkiem przekształcenia spółki w inną spółkę, albo
2) w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub spółki niebędącej osobą prawną, albo
3) przez osoby prawne, osoby fizyczne albo jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które wniosły na poczet kapitału podatnika uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo, zorganizowaną część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wniesiono te składniki majątku, w zaokrągleniu do 1000 zł, przy czym wartość tych składników oblicza się, stosując odpowiednio przepisy art. 14, albo
4) przez osoby prawne, osoby fizyczne albo jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej wnoszące, tytułem wkładów niepieniężnych na poczet kapitału podatnika, składniki majątku uzyskane przez te osoby albo jednostki w wyniku likwidacji innych podatników, jeżeli te osoby albo jednostki posiadały udziały (akcje) tych innych likwidowanych podatników, albo
5) przez osoby prawne, osoby fizyczne albo jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, jeżeli w roku podatkowym, w którym podatnik został utworzony, oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym, zostało do niego wniesione na poczet kapitału uprzednio prowadzone przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty 10 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wniesiono te składniki majątku, w zaokrągleniu do 1000 zł, przy czym wartość tych składników oblicza się, stosując odpowiednio przepisy art. 14
– nie stosuje przepisu ust. 1 pkt 2 w roku podatkowym, w którym rozpoczął działalność, oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym.

Na podstawie art. 19 ust. 1b updop:
Przepisu ust. 1 pkt 2 nie stosuje się do podatkowych grup kapitałowych.

W myśl art. 19 ust. 1c updop:
Przepisu ust. 1 pkt 2 nie stosuje się do:
1) spółki dzielonej,
2) podatnika, który wniósł tytułem wkładu do innego podmiotu, w tym na poczet kapitału:
a) uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo, zorganizowaną część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty 10 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wniesiono te składniki majątku, w zaokrągleniu do 1000 zł, przy czym wartość tych składników oblicza się, stosując odpowiednio przepisy art. 14, lub
b) składniki majątku uzyskane przez tego podatnika w wyniku likwidacji innych podatników, jeżeli ten podatnik posiadał udziały (akcje) tych innych likwidowanych podatników
- w roku podatkowym, w którym dokonano podziału albo wniesiono wkład, oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym.

Zgodnie z art. 19 ust. 1d updop:
Podatnicy, o których mowa w ust. 1 pkt 2, stosują stawkę podatku, o której mowa w tym przepisie, jeżeli posiadają status małego podatnika.

W myśl art. 19 ust. 1e updop:
Warunek, o którym mowa w ust. 1d, nie dotyczy podatników rozpoczynających prowadzenie działalności, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1c, w roku rozpoczęcia tej działalności.

Powyższe przepisy odwołują się niejednokrotnie do pojęcia „małego podatnika”. Definicja „małego podatnika” została zawarta w art. 4a pkt 10 updop, zgodnie z którą:
ilekroć w ustawie jest mowa o małym podatniku – oznacza to podatnika, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2.000.000 euro; przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że za małego podatnika w 2021 r. uznaje się podmiot, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) za 2020 r. nie przekroczyła kwoty 9.030 600 zł. Wg wyliczenia średni kurs euro ogłoszony przez Narodowy Bank Polski na 1 października 2020 r. (zgodnie z tabelą kursów NBP z 1 października 2020 r. Nr 192/A/NBP/2020) wynosił: 4,5153 x 2.000 000 euro = 9.030.600, w zaokrągleniu: 9.031.000 zł.

Wobec powyższego można przyjąć, że Wnioskodawca w 2021 r. spełniał przesłanki do uznania go za małego podatnika, ponieważ wartość przychodów ze sprzedaży (wraz z kwotą podatku VAT) za rok obrotowy 2020 r. nie przekroczyła wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2.000.000 euro. Z wniosku wynika, że obrót Banku w 2020 r. nie przewyższał kwoty 2.000.000 euro. Zatem w 2021 r. Bank posiadał status małego podatnika i był uprawniony do zastosowania 9% stawki podatku przychodu ogółem.

W konsekwencji powyższego stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do pytania nr 1 dotyczące tego, że Bank posiada w 2021 r. status „małego podatnika” i jest uprawniony do obliczania należnego za ten rok podatku dochodowego od osób prawnych z zastosowaniem stawki 9%, a nie jak do tej pory 19% należało uznać za prawidłowe.

Z kolei wątpliwości Banku wynikające z zadanych pytań nr 2, 3 i 4 dotyczą odpowiednio ustalenia, czy:
- przy wyznaczaniu statusu „małego podatnika” w rozumieniu art. 4a pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych Bank powinien brać pod uwagę wartość nominalną bonów pieniężnych NBP,
- przy wyznaczaniu statusu „małego podatnika” w rozumieniu art. 4a pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych Bank powinien brać pod uwagę przychody z tytułu otrzymanego dyskonta od bonów pieniężnych NBP,
- przy wyznaczaniu statusu „małego podatnika” w rozumieniu art. 4a pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych Bank powinien brać pod uwagę przychody z tytułu rozwiązania rezerw i aktualizacji wartości.

Kluczowym aspektem analizy tych zagadnień jest rozumienie sformułowania „wartość przychodu ze sprzedaży”, wskazanego w art. 4a pkt 10 updop. Zauważa się, że pojęcie to nie zostało zdefiniowane w tej ustawie. Wskazać także należy, że nie można tego pojęcia utożsamiać z pojęciem przychodu podatkowego. W związku z tym, należy dokonać literalnej wykładni tego pojęcia. Przy obliczaniu powyższego limitu należy uwzględnić wszelkie przychody ze sprzedaży danego podatnika, w tym także zwolnione od podatku dochodowego, z wyłączeniem przychodów osiąganych z innego tytułu niż sprzedaż, np. uzyskane odszkodowania, odsetki od środków finansowych na rachunku bankowym, dotacje, dopłaty lub refundacje kosztów.

Wobec powyższych wyjaśnień, skoro przychód ze sprzedaży należy rozumieć zgodnie z wykładnią literalną, to oznacza, że do limitu decydującego o uznaniu podatnika za „małego” w rozumieniu updop, należy sumować wartość wszystkich przychodów stanowiących przychody ze sprzedaży (a więc wynikające z czynności sprzedaży).

Odnosząc się do ustalenia, czy wartość nominalną bonów pieniężnych NBP, przychody z tytułu otrzymanego dyskonta od bonów pieniężnych NBP oraz przychody z tytułu rozwiązania rezerw i aktualizacji wartości, Bank winien brać pod uwagę przy określeniu „wartości przychodu ze sprzedaży”, stwierdzić należy, że przychód ten nie powinien być uwzględniony w przychodach ze sprzedaży decydującym o statusie małego podatnika. Sama wartość nominalna bonów pieniężnych NBP nie stanowi przychodów ze sprzedaży, nie jest więc zaliczana do limitu przy określaniu statusu małego podatnika. Do limitu liczonego dla małego podatnika, nie należy również brać pod uwagę powstałego od tych papierów wartościowych dyskonta, jak również przychodów z tytułu rozwiązania rezerw i aktualizacji wartości, ponieważ przychody te nie stanowią przychodów ze sprzedaży.

Zatem podsumowując, zdaniem Organu, kwoty które Bank uzyskał w związku z zakupem i wykupem bonów pieniężnych NBP, jak i przychody uzyskane w postaci dyskonta od tych papierów wartościowych oraz przychody z tytułu rozwiązania rezerw i aktualizacji nie są wynikiem przeprowadzonej transakcji sprzedaży, nie generują więc przychodów ze sprzedaży, w rozumieniu art. 4a pkt 10 updop.

W konsekwencji powyższego stanowisko Banku w zakresie pytań 2, 3 i 4 również uznano za prawidłowe. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów