Usługi finansowane w ramach crowdfundingu w sieci blockchain nie podlegają opodatkowaniu VAT

Przeczytaj także: Sztuczne dzielenie działań przedsiębiorców a opodatkowanie VAT

Crowdfunding

Zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. a) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937, usługa finansowania społecznościowego oznacza kojarzenie inwestorów zainteresowanych finansowaniem przedsięwzięć gospodarczych z właścicielami projektów tych przedsięwzięć.

Wybór i sfinansowanie projektu w sieci blockchain

Jedna z polskich spółek działająca w takim modelu crowdfundingu realizuje projekty informatyczne w sieci blockchain, czyli w łańcuchu bloków informatycznych funkcjonujących w sieci komputerów. Blockchain to zdecentralizowany rejestr danych dostępny i jawny dla wszystkich. Spółka prezentuje tzw. proposal, czyli pomysł rozwoju danej sieci blockchain i podaje koszty jego realizacji. Skupiona wokół niej społeczność głosuje za wyborem projektu. Jeśli wynik głosowania jest pozytywny, spółka otrzymuje przelew środków na pokrycie wskazanych przez siebie kosztów. Środki przelewane są do indywidualnego portfela spółki w postaci kryptowalut po kursie z dnia zgłoszenia proposal. Jak podkreśla spółka, to nie ona jest organizatorem przedsięwzięcia, a jedynie jego uczestnikiem, jako usługodawca zgłaszający pomysł. Organizatorem jest tzw. rada sieci, która przeprowadza głosowanie.

Brak możliwości zidentyfikowania konkretnego odbiorcy

Spółka wskazała, że nie jest możliwe zidentyfikowanie danych osobowych żadnego z finansujących zlecenie. Użytkownicy blockchaina są zupełnie anonimowi. Mogą pochodzić z każdego zakątka świata, w tym także z Polski. Roszczenia stron zabezpieczone są w ten sposób, że płatność za realizację projektu następuje w ratach. Społeczność blockchain przelewa kolejną ratę finansowania przed uruchomieniem każdego następnego etapu projektu, po zaakceptowaniu wykonanych już prac.

Spółka jest usługodawcą świadczeń, za które otrzymuje konkretne wynagrodzenie

W wydanej 18 stycznia 2023 r. interpretacji Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem spółki a otrzymanym w zamian wynagrodzeniem od społeczności blockchain, która również otrzymuje konkretne korzyści, jakim są aplikacje webowe. Społeczność może je wykorzystywać do przeglądania określonych danych. Spółka występuje więc w ramach przedsięwzięcia jako usługodawca, który za swoje usługi uzyskuje ustaloną płatność.

Przywołując wyrok TSUE zapadły w sprawie C-264/14 Skatteverket przeciwko Hedqvist, organ podatkowy wskazał, że każdą dostawę towarów lub usług, za którą wypłacane jest wynagrodzenie w wirtualnej walucie, należy traktować tak samo jak każdą inną dostawę dla celów opodatkowania VAT.

Musi istnieć zidentyfikowany odbiorca świadczenia

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku orzekł, że Dyrektor KIS pominął istotne elementy stanu faktycznego sprawy. Sieć blockchain nie ma ustanowionych przedstawicieli. Jej uczestnicy występują na równych zasadach i nie jest możliwe ustalenie danych osobowych konkretnych osób. Brak więc zindywidualizowanego odbiorcy usługi, czyli drugiej strony stosunku zobowiązaniowego. A nie jest możliwe zawarcie umowy z bliżej nieokreślonym podmiotem zbiorowym, nieposiadającym zdolności prawnej. Zgodnie z linią orzecznictwa czynność podlega opodatkowaniu VAT tylko wtedy, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Sąd przyznał przedsiębiorcy rację, że kluczowym elementem konstrukcji podatku od towarów i usług jest istnienie zidentyfikowanego beneficjenta świadczenia. W opinii sądu organ podatkowy całkowicie w swej interpretacji pominął tę kwestię. Sąd przywołał treść art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którą przez świadczenie usług podlegających VAT rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej (sygn. akt I SA/Gd 304/23).

Działalność crowdfundingowa pod nadzorem KNF

Niedawno upłynął rok odkąd w życie weszła (29 lipca 2022 r.) ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz.U. 2022 poz. 1488, ze zm.). Akt stanowi uzupełnienie przywołanego na wstępie unijnego rozporządzenia w sprawie crowdfundingu przedsięwzięć gospodarczych. Jej mocą, działalność dostawców usług finansowania crowdfundingowego podlega Komisji Nadzoru Finansowego. 10 listopada 2023 r. kończy się okres przejściowy, po którego upływie usługi finansowania społecznościowego na cele gospodarcze będą mogły świadczyć tylko platformy, które uzyskały zezwolenie KNF.

Doradztwo podatkowe i prawne, jako ochrona przed błędami interpretacyjnymi fiskusa

Jak widać obszar obrotu usługami w sieci blockchain nadal nie jest w pełni uregulowany, a interpretacja powstających na tym tle praw i obowiązków istniejących po stronie podatników rodzi znaczące rozbieżności pomiędzy nimi a fiskusem. Przedsiębiorcy mogą w tej kwestii uzyskać pomoc prawną, która uchroni ich przed błędną interpretacją obowiązujących przepisów w tym dotyczących VAT.