Zmiany podatkowe od 2026 r.: ulga mieszkaniowa i IP BOX po nowemu, ryczałt 17% dla świadczeń na rzecz spółki

Przeczytaj także: Zmiany terminów rozliczeń. Do kiedy trzeba zapłacić podatek dochodowy i złożyć PIT?

Opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Wskazuje się, że przesłanką projektowanych zmian jest uszczelnienie systemu podatkowego i dążenie do realizacji zasady sprawiedliwości podatkowej, wywodzonej z art. 84 Konstytucji RP. Szkoda tylko, że te działania odbiją się wyłącznie na polskich firmach z sektora MŚP, a nie na korporacjach międzynarodowych. Poniżej prezentuję najbardziej dotkliwe zmiany.

Zmiana stawki ryczałtu w przypadku świadczeń na rzecz spółki – 600% podwyżki

Najbardziej dotkliwą zmianą jest projektowana nowa stawka ryczałtu w wysokości 17%. Jeśli podatnik opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym świadczy usługi na rzecz swojej spółki powiązanej w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4 ustawy PIT (spółki osobowej i kapitałowej, w której jest wspólnikiem, członkiem zarządu oraz posiada co najmniej 5% udziałów) to może się niemiło zaskoczyć. Zgodnie z najnowszym projektem ustawy, jeśli taki podatnik będzie świadczył dla przykładu usługi:

• pośrednictwa w sprzedaży hurtowej
• związane z obsługą nieruchomości, świadczonych na zlecenie
• doradztwa związanych z zarządzaniem
• reklamowe; usługi badania rynku i opinii publicznej
• obsługi nieruchomości wykonywanych na zlecenie, polegających m.in. na utrzymaniu porządku w budynkach, kontroli systemów ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji, wykonywaniu drobnych napraw
• architektoniczne i inżynierskie; usługi badań i analiz technicznych
• w zakresie specjalistycznego projektowania
• w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek
• wynajmu i obsługi nieruchomości własnych lub dzierżawionych
• w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych
• branży usługowej – czyli każdej innej jak dla przykładu pośrednictwo w biznesie oraz każdej innej, która nie była kwalifikowana do innych stawek ryczałtu
• w zakresie handlu
• przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych

- zastosowanie znajdzie nowa stawka w wysokości 17%. Co to w praktyce oznacza? Po raz kolejny mały i średni biznes polski zostanie obciążony wysoką stawką podatku. Dla niektórych podwyżka wyniesie 100%. Dla przykładu, jeśli ktoś wynajmuje powierzchnię prywatną do spółki i mieści się w limicie 100.000 zł rocznie – aktualnie płaci 8,5% - po zmianie 17%. Jeśli ktoś przekraczał pułap 100.000 zł – stawka wynosiła 12,5% od nadwyżki ponad tę kwotę. Teraz od pierwszej złotówki będzie zobowiązany do zapłaty 17%.

Jeśli podatnik będzie świadczył usługi projektowania na rzecz spółki, w której będzie miał udziały ze wspólnikiem, zamiast dotychczasowych 14% - będzie zobowiązany do zapłaty 17%. Jeśli podatnik realizował badania naukowe i prace rozwojowe na rzecz spółki rozliczał się stawką 8,5% do 100.000 zł i 12,5% ponad tę kwotę – planowo ma się rozliczać stawką 17%.

Jeśli podatnik ma firmę budowlaną, która realizuje na rzecz spółki powiązanej stan deweloperski lub jakieś etapy prac – dotychczas opodatkowanie wynosiło 5,5% - po zmianie trzykrotnie więcej (a w zasadzie jeszcze więcej z uwagi na brak możliwości rozliczenia kosztów uzyskania przychodów) – 17%.

Podatnik prowadził handel materiałami budowlanymi? Do tej pory 3% od przychodu – po zmianach 17%, czyli prawie 600% podwyżki (!), co staje się absurdalne z uwagi na to, że przecież w tym przypadku nie uwzględnia się jeszcze kosztów uzyskania przychodu.

Leasing i sprzedaż rzeczy ruchomych w rodzinie

Sprzedaż rzeczy wykupionych z leasingu, które następnie zostały darowane członkom rodziny (korzystającym ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn), będzie opodatkowana, jeśli zbycie nastąpi przed upływem 3 lat. W tym zakresie to żadne zaskoczenie, a jedynie potwierdzenie tego co i tak już miało miejsce w praktyce. Z tą zmianą akurat mógłbym się zgodzić z uwagi na sztuczność tego postępowania.

Ulga mieszkaniowa – brak opodatkowania vs. 100% podwyżki

Do tej pory celem skorzystania z ulgi mieszkaniowej należało wydatkować środki z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych na cele mieszkaniowe w terminie 3 lat od końca roku podatkowego, w którym dokonano sprzedaży. Aktualnie proponuje się zmianę definicji i wprowadzenie nowej, która obejmowałaby wydatki jedynie na „zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych”.

Co to oznacza? Będziemy mogli mieć jedną nieruchomość, chyba że inną otrzymaliśmy w drodze spadku oraz jedną nieruchomość lub prawo majątkowe objęte wspólnością majątkową. Jeśli zatem rodzina miała w planach sprzedaż większego lokalu (np. dzieci wyprowadzają się na studia) i zakup jednego dla siebie oraz dwóch dla dzieci – z ulgi skorzystać nie będzie mogła, a oznacza to obowiązek zapłaty 19% podatku od dochodu z tytułu sprzedaży nieruchomości (pomniejszonego o zastosowanie jednej ulgi).

W tym zakresie wydaje się, że jest to oczywista ingerencja w prawo własności i niekorzystne rozwiązanie jedynie dla Polaków, którzy nabywali nieruchomości dla dzieci. Nie widzę tutaj uszczelniania systemu podatkowego a jedynie znalezienie nowego obszaru, z którego wpływy będą trafiać do budżetu skarbu państwa kosztem polskich rodzin.

Wydaje się również, że akurat ulga mieszkaniowa funkcjonowała w sposób prawidłowy. Jeśli bowiem ktoś uczynił sobie z ulgi biznes (kupował remontował, sprzedawał z zyskiem i przeznaczał na cele mieszkaniowe i schemat powtarzał), to fiskus identyfikował te transakcje jako działalność gospodarcza. Moim zdaniem niepotrzebne jest teraz nakładanie sankcji na zwykłych obywateli.

IP BOX

Proponuje wprowadzenie daniny solidarnościowej dla dochodów powyżej 1 mln zł w wysokości 4%. Jeśli podatnik do tej pory działał jako freelancer – to od nowego roku celem stosowania IP BOX będzie musiał zatrudnić co najmniej 3 osoby w przeliczeniu na pełne etaty przez co najmniej 300 dni w roku podatkowym lub ponosi koszty wynagrodzeń osób współpracujących na innych umowach w wysokości stanowiącej co najmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, jeżeli w związku z wypłatą tych wynagrodzeń podatnik jest płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych lub płatnikiem składek ZUS.

Podsumowanie

Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2026 r. Powyższe zmiany o ile wejdą w życie nie są uszczelnianiem systemu podatkowego – to kolejny cios w mikro i małych polskich przedsiębiorców. Korporacje międzynarodowe w dalszym ciągu świetnie optymalizują podatki, więc skoro fiskus nie może tego ukrócić, obciąża tych, których może – czyli ciężko pracujących polskich przedsiębiorców.

Brak zapewnienia zapowiadanego 6 miesięcznego vacatio legis, brak czasu dla przedsiębiorców na przygotowanie oraz podwyżki na poziomie 100-600% na pewno nie podziałają korzystnie na przedsiębiorców. Biorąc pod uwagę falę upadłości i ogólne trudności rynkowe, sytuację geopolityczną, powyższe zmiany mogą jedynie przyspieszyć decyzje biznesowe o relokacji lub stworzeniu struktur, dzięki którym środki będą zostawać w holdingu i nie będą konsumowane jak do tej pory – a przynajmniej nie w Polsce, co odbije się na gospodarce, czego projektodawcy nie dostrzegają.


Autor: adw. Michał Pomorski, POMORSKI Tax Legal Finance