Odliczenie VAT gdy metoda kasowa

Przeczytaj także: Odwrotne obciążenie a mały podatnik i metoda kasowa w VAT

Jak stanowi art. 21 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, mały podatnik, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, może stosować tzw. metodę kasową rozliczania podatku VAT. Polega ona na tym, że obowiązek podatkowy od sprzedawanych towarów tudzież świadczonych usług powstaje z dniem uregulowania całości lub części należności, nie później niż 90. dnia, licząc od dania wydania towaru lub wykonania usługi, przy czym uregulowanie należności w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

Powyższe jest korzystne dla podatników – w pewnym stopniu odwleka bowiem moment przekazania do urzędu skarbowego podatku VAT od sprzedawanych towarów/świadczonych usług do czasu uregulowania należności przez kontrahentów. Podatnicy zastanawiający się nad wyborem tej metody powinni jednak pamiętać także o negatywnych jej konsekwencjach po stronie podatku naliczonego, który odlicza się na bardzo podobnych zasadach. Są one jednak bardziej restrykcyjne.

Stosowne regulacje w tym zakresie znalazły się w art. 86 ust. 16 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że podatnicy, którzy wybrali metodę kasową rozliczania podatku VAT, mogą obniżyć kwotę podatku należnego w rozliczeniu za kwartał, w którym:

1. uregulowali całą należność wynikającą z otrzymanej od kontrahenta faktury,
2. dokonali zapłaty podatku wynikającego z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji celnych

- nie wcześniej jednak niż z dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego.

W art. 86 ust. 16 ustawy o VAT ustawodawca uzależnił zatem prawo do odliczenia podatku naliczonego od uregulowania należności wynikającej z faktury. Bardzo istotne jest to, że aby VAT z danej faktury zakupowej odliczyć, musi być ona uregulowana w całości. Zapłata jedynie części należności nie daje prawa do odliczenia. Co istotne przepis ten mówi o uregulowaniu należności a nie zapłacie, w związku z czym prawodawca dopuszcza tutaj wszelkie sposoby wygaśnięcia należności, w tym np. jako kompensaty.

Warto tutaj zwrócić także uwagę, że prawo do odliczenia takiego podatku może w ogóle nie powstać. W odróżnieniu od podatku należnego (gdzie obowiązek podatkowy powstaje najpóźniej 90-tego dnia i to nawet wtedy, gdy kontrahent należności nie ureguluje) brak uregulowania należności po stronie faktur zakupowych uniemożliwia uwzględnienie ich w rachunku podatkowym.

O powyższych ograniczeniach należy pamiętać przy większości dokonywanych zakupów towarów i usług. Od tej reguły ustawodawca przewidział jednak kilka wyjątków. I tak z odliczeniem podatku do chwili zapłaty należności nie trzeba czekać w stosunku do czynności, dla których ustawodawca przewidział szczególny termin jego odliczenia, tj. m.in. w przypadku (art. 86 ust. 10 ustawy o VAT):

• zakupu tzw. mediów (woda, gaz, prąd itp.), gdy faktura zawiera informację, jakiego okresu dotyczy – tutaj odliczenia dokonuje się za okres, w którym przypada termin płatności
• sporządzenia spisu z natury na skutek utraty prawa lub rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego - podatek naliczony wynikający z tego spisu podlega odliczeniu nie później niż w rozliczeniu za okres w którym dokonano tego spisu,
• importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz sytuacji, w których podatnikiem z tytułu dostawy towarów jest ich nabywca – tutaj odliczenia można dokonać za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu tych czynności

Warunku uregulowania należności nie stosuje się także do kwoty podatku naliczonego, wynikającej z faktur i dokumentów celnych otrzymanych i odliczonych od kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres poprzedzający kwartał, za który podatnik będzie rozliczał się metodą kasową.