Podnoszenie kwalifikacji: świadczenia pracownicze

Przeczytaj także: Podnoszenie kwalifikacji a podatek dochodowy

Art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu nadanym z dniem 16 lipca 2010 r. stanowi, że wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego.

Obecnie „odrębnymi przepisami”, o których mowa wyżej, jest kodeks pracy. Art. 103¹ §1 K.p. stanowi, że przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Kodeks pracy bardzo ogólnie mówi, co należy rozumieć pod pojęciem podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Odpowiedzi na to pytanie starało się jednak udzielić Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. W opracowaniu pt: „Nowe zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników” wskazało ono, że „(…) kwalifikacje zawodowe pracowników, wymagane do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, są ustalane w przepisach wewnątrzzakładowych (np. w układzie zbiorowym pracy) lub w przepisach szczególnych. W związku z powyższym, to pracodawca - co do zasady - określa, jakich kwalifikacji zawodowych oczekuje od pracownika przy wykonywaniu pracy określonego rodzaju lub na danym stanowisku, co oznacza, że w pojęciu kwalifikacji zawodowych mogą zawierać się m.in. wymagania dotyczące posiadania wiedzy ogólnej przez pracownika. Przyznanie przez pracodawcę dodatkowych świadczeń na podstawie art. 103³ Kodeksu pracy (np. w postaci pokrycia opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie) oznacza, że są one przyznane pracownikowi na podstawie odrębnych przepisów.(…)”

Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z przytoczonym wyżej fragmentem opracowania, zdaniem resortu pracy w pojęciu podnoszenia kwalifikacji zawodowych mieści się także podnoszenie wykształcenia ogólnego pracownika, mimo że nie wynika to wprost ze znowelizowanych przepisów kodeksu pracy. W związku z tym wartość także i takiego świadczenia finansowanego przez pracodawcę jest zwolniona z podatku dochodowego po stronie pracownika (z wyjątkami wskazanymi w art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Jak jednak zastrzega resort w swoim opracowaniu, nie stanowi ono interpretacji prawa podatkowego, a co za tym idzie, organy podatkowe mogą mieć w tym zakresie inne zdanie.

A na co może liczyć pracownik podnoszący swoje kwalifikacje? Katalog świadczeń został wymieniony w kolejnych przepisach kodeksu pracy. I tak pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują przede wszystkim urlop szkoleniowy (udzielany w dniach, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy) oraz zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania. Za czas takiej nieobecności pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Należy jednak pamiętać, że zgodnie z przytoczonym wcześniej art. 21 ust. 1 pkt 90 powyższe nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego (a co za tym idzie wynagrodzenie to będzie stanowiło opodatkowany przychód pracownika ze stosunku pracy).

Pracodawca może przyznać ponadto pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie. Ich wartość będzie dla pracownika zwolniona z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90.

Uwaga!
Zgodnie z art. 103⁶ K.p., pracownikowi zdobywającemu lub uzupełniającemu wiedzę i umiejętności na zasadach innych, niż określone w art. 103¹ -103⁵, mogą być przyznane:
1) zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia,
2) urlop bezpłatny
- w wymiarze ustalonym w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i pracownikiem.

Jak jednak podkreśla resort pracy w swoim opracowaniu, przepis ten nie stanowi odrębnych przepisów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie, przyznane na jego podstawie świadczenia nie mieszczą się w zakresie zwolnienia. Jest tak dlatego, że przepis ten z jednej strony nie przewiduje możliwości przyznania pracownikowi płatnych świadczeń, z drugiej zaś nie dotyczy pracowników podnoszących kwalifikacje zawodowe w rozumieniu Kodeksu pracy.