Odliczenia od dochodu 2010: darowizna na kościół

Przeczytaj także: Rozliczenie roczne gdy etat, podatek liniowy i małoletnie dziecko

Wymieniona we wstępie ulga nie wynika z przepisów podatkowych a z odrębnych ustaw regulujących stosunek Państwa do poszczególnych kościołów. Wśród nich znalazła się m.in. ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154 z późn. zm.), której to art. 55 ust. 7 stanowi, że darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym i podatkiem wyrównawczym, jeżeli kościelna osoba prawna przedstawi darczyńcy pokwitowanie odbioru oraz - w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny - sprawozdanie o przeznaczeniu jej na tę działalność.

Sama działalność charytatywno-opiekuńcza została natomiast określona w art. 39 przytoczonej wyżej ustawy. Przepis ten mówi, że zalicza się do niej:

• prowadzenie zakładów dla sierot, starców, osób upośledzonych fizycznie lub umysłowo oraz innych kategorii osób potrzebujących opieki,
• prowadzenie szpitali i innych zakładów leczniczych oraz aptek,
• organizowanie pomocy w zakresie ochrony macierzyństwa,
• organizowanie pomocy sierotom, osobom dotkniętym klęskami żywiołowymi i epidemiami, ofiarom wojennym, znajdującym się w trudnym położeniu materialnym lub zdrowotnym rodzinom i osobom, w tym pozbawionym wolności,
• prowadzenie żłobków, ochronek, burs i schronisk,
• udzielanie pomocy w zapewnianiu wypoczynku dzieciom i młodzieży znajdującym się w potrzebie,
• krzewienie idei pomocy bliźnim i postaw społecznych temu sprzyjających,
• przekazywanie za granicę pomocy ofiarom klęsk żywiołowych i osobom znajdującym się w szczególnej potrzebie.

Należy przy tym podkreślić, że powyższe wyliczenie nie stanowi katalogu zamkniętego, a jedynie przykłady czynności wchodzących w tę działalność. Tym samym „działalność charytatywno-opiekuńcza” obejmuje także inne czynności kościoła.

Dokumentowanie darowizn

O ile samo odliczenie zostało określone w odrębnych przepisach, tak część warunków wymaganych do tego, aby z niego skorzystać, oprócz tych odrębnych przepisów, znalazła się także w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof). Tutaj ustawodawca wskazał, jak darowizna taka winna być udokumentowana. Wynika to wprost z art. 26 ust. 6b i 7 updof. Pierwszy z nich mówi, że ust. 7 stosuje się odpowiednio do darowizn odliczanych na podstawie odrębnych ustaw. Ten z kolei wskazuje, iż wysokość darowizn ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Dokumentami tymi są: dowód wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego (gdy jest to darowizna pieniężna), a w przypadku darowizny innej niż pieniężna, dokument, z którego wynika wartość darowizny.

Nie wolno tutaj zapominać także o obowiązkach dokumentacyjnych nałożonych przepisami ustawy o stosunku Państwa do Kościoła. Ta bowiem wskazuje, że konieczne jest także pokwitowanie odbioru od darczyńcy (czyli np. oświadczenie o jej przyjęciu) a także sporządzone przez kościelną osobę prawną w terminie dwóch lat od dnia przekazania darowizny, sprawozdania o przeznaczeniu jej na działalność charytatywno-opiekuńczą. W związku z powyższym również i tymi dokumentami powinien podatnik dysponować.

Aby móc skorzystać z ulgi w chwili odliczenia podatnik musi jednak posiadać jedynie oświadczenie o przyjęciu darowizny, o którym mowa w poprzednim akapicie. Obowiązku takiego nie ma natomiast w stosunku do sprawozdania. Kościelna osoba prawna ma bowiem dwa lata na jego sporządzenie. Docelowo jednak i w jego posiadanie podatnik musi wejść, gdyż jego brak po upływie wskazanego terminu będzie skutkował koniecznością skorygowania zeznania o dokonane odliczenie, z czym wiąże się powstanie zaległości podatkowej i obowiązek jej zapłaty wraz z odsetkami za zwłokę.

Niestety żadne z przepisów nie mówią nic o formie takiego sprawozdania. Warto jednak pamiętać, że im będzie ono dokładniejsze, tym mniejsze prawdopodobieństwo ewentualnego sporu z fiskusem w tej kwestii. Warto tutaj wspomnieć o wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 października 2003 r. (sygn. akt SA/Bd 2181/03), w którym to podkreślono, że ogólne wskazanie celu, na jaki przeznaczono darowiznę, poprzez podatnie – cele charytatywno-opiekuńcze – nie spełnia wymogów ustawy, gdyż nie stanowi sprawozdania. Sprawozdanie takie powinno mieć formę dokumentu, który powinien zawierać oprócz daty i podpisu osoby go sporządzającej także opis zdarzeń z taką dokładnością, aby organ podatkowy mógł dokonać kontroli opisanych w nim faktów. Wyrok ten zakreśla zatem pewne ramy i informacje, jakie sprawozdanie powinno zawierać, kładąc przy tym szczególny nacisk na to, aby nie było ono zbyt ogólne oraz możliwe do zweryfikowania.

Należy także pamiętać o wskazanie w zeznaniu informacji takich jak komu i ile przekazano w formie darowizny.

Dla kogo odliczenie?

Ulga ta powinna mieć zastosowanie do wszyscy podatników rozliczający się z uzyskanych dochodów/przychodów. Jednakże zdaniem resortu finansów odliczenia tego nie można wykazać w formularzach PIT-36L i PIT-38. Nie zostały w nich przy tym wyodrębnione pola, w których odliczenie takie mogłoby się znaleźć.

Należy ponadto pamiętać, że przytoczona wyżej ustawa . o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej jest tylko przykładem, jak i opisana ulga z tytułu darowizn na rzecz Kościoła Katolickiego. Odliczyć można także darowizny na m.in. Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Chrześcijan Baptystów, Adwentystów Dnia Siódmego czy Kościół Ewangelicko-Augsburski.

Do pobrania

Rozliczenia roczne