Przewodnik po stawkach podatku VAT w 2011 r.

Przeczytaj także: Jatka stawka VAT na sprzedaż kwiatów?

Uwaga
Wymienione w pozycji 76 i 77 załącznika nr 3 odzież i dodatki odzieżowe dla niemowląt i obuwie dziecięce opodatkowane są 8% stawką tylko do 31 grudnia 2011 r., po tym terminie stawka wzrośnie do 23%.

Usługi opodatkowane 8% stawką VAT wymienione są w pozycjach 135-187 załącznika nr 3 i są to m.in.: usługi związane z rolnictwem, leśnictwem, usuwanie odpadów, transport, zakwaterowanie, usługi radiowo-telewizyjne, wstęp na imprezy sportowe, rekreacyjne, kulturalne.

Ponadto na mocy art. 120 ust. 2 i 3 stawkę 8% stosuje się do importu dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich, antyków oraz do dostawy dzieł sztuki dokonywanej przez podmioty określone w tym przepisie oraz do wewnątrzwspólnotowego nabycia dzieł sztuki.

Na podstawie § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie VAT stawkę 8% stosuje się na towary i usługi określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia. Są tam wymienione m.in. trzmiele, entomofagi oraz określone artykuły sanitarne, które podlegają stawce 8%, w przypadku gdy są przedmiotem dostawy, wewnątrzwspólnotowego nabycia oraz importu. W załączniku wymienione są ponadto m.in.: usługi związane z wyżywieniem (poza sprzedażą alkoholu), usługi badania zwierząt rzeźnych i mięsa wykonywane przez lekarzy weterynarii oraz odpłatność z tytułu przewozu bagażu podręcznego, realizowanego łącznie z przewozem pasażerów, jeśli przewóz ten opodatkowany jest według stawki 8%, usługi naprawy obuwia, odzieży, rowerów oraz usługi fryzjerskie.

Zgodnie z § 7 ust. 1 pkt 2 i 3 rozporządzenia w sprawie VAT obniżona do 8% stawka podatku ma zastosowanie do robót konserwacyjnych dotyczących budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, a także do:

• obiektów budownictwa mieszkaniowego, o których mowa w art. 2 pkt 12 ustawy o VAT, lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych,
• lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12,

- w zakresie, w jakim wymienione obiekty nie stanowią obiektów objętych społecznym programem mieszkaniowym.

Na mocy § 7 ust. 4 ww. rozporządzenia, obniżona do 8% została stawka VAT w stosunku do nabywanych przez podatników podatku rolnego lub podatku dochodowego od dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej następujących nawozów i pasz: azotanu potasu (saletry potasowej), siarczanu magnezowego (siarczanu magnezu) i pozostałych azotanów (azotanu wapniowego i azotanu magnezu) oraz makuchów i innych stałych pozostałości po ekstrakcji tłuszczów lub olejów pochodzenia roślinnego, mąki i mączki z nasion lub owoców oleistych z wyłączeniem gorczycy, związków fosforowych do mieszanek paszowych i chlorku potasu. Stawka ta dotyczy zarówno dostaw krajowych, nabycia wewnątrzwspólnotowego, jak i importu ww. towarów. Ponieważ obniżona stawka obowiązuje tylko w sytuacji gdy nabywcami są podatnicy podatku rolnego lub podatku dochodowego od dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej - warunkiem zastosowania tej stawki jest złożenie stosownego oświadczenia, z którego wynika, że nabywca jest podatnikiem jednego z tych podatków i że nabywane towary posłużą jako nawozy.

Na podstawie § 7 ust. 7 ww. rozporządzenia stawkę 8% stosuje się do zbycia prawa wieczystego użytkowania gruntów. Dotyczy to przypadków, w których przedmiotem dostawy są budynki i budowle lub ich części opodatkowane według stawki 8% (budynki mieszkalne i lokale mieszkalne) trwale związane z gruntem, objętym prawem wieczystego użytkowania.

Obniżoną do wysokości 8% stawkę podatku stosuje się również do dostawy, wewnątrzwspólnotowego nabycia i importu produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu na terytorium kraju bez konieczności uzyskania pozwolenia, o którym mowa w art. 4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r. nr 45, poz. 271 ze zm.).

4. Towary i usługi opodatkowane stawką 0%

Zgodnie z art. 41 ust. 3 i 4 ustawy o VAT, stawkę podatku VAT w wysokości 0% stosuje się w eksporcie i wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów, przy zachowaniu warunków określonych w art. 41 ust. 5 i 6 oraz art. 42. Od powyższej reguły ustawodawca określił liczne wyjątki, w przypadku których podatnik ma również prawo stosowania stawki 0%. Wyjątki te zawarte są w ustawie oraz rozporządzeniu w sprawie VAT.

W art. 83 ustawy o VAT wymieniona jest szczegółowa lista towarów i usług objętych stawką 0%. Powyższy wykaz obejmuje m.in.:

• dostawy: różnego rodzaju statków dla armatorów morskich i części do tych statków, środków transportu lotniczego, towarów służących do zaopatrzenia statków i samolotów, towarów do wolnych obszarów celnych, towarów przeznaczonych do przerobu (uszlachetniania) na terytorium kraju, sprzętu komputerowego (wymienionego w załączniku nr 8),
• usługi w zakresie: kontroli ruchu lotniczego, obsługi lotów, ratownictwa morskiego, najmu (czarteru) środków transportu wodnego i lotniczego, obsługi statków, remontu statków oraz środków transportu lotniczego, organizacji eksportu i importu towarów, transportu międzynarodowego, przerobu (uszlachetniania) towarów,
• import: środków transportu morskiego i rybołówstwa oraz części do tych środków, środków transportu lotniczego używanych w lotnictwie cywilnym.

Ponadto na mocy art. 119 ust. 7 usługi turystyki, których podstawą opodatkowania jest marża, podlegają opodatkowaniu stawką 0%, jeżeli usługi nabywane od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty są świadczone poza terytorium Wspólnoty.

Na podstawie art. 129 ust. 1 stawkę 0% stosuje się do dostawy towarów, od których dokonano zwrotu podatku podróżnemu w systemie Tax Free, po spełnieniu warunków określonych w tym przepisie.

Na mocy § 8 ust. 1 rozporządzenia w sprawie VAT, stawka 0% stosowana jest do usług nabywanych za środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Stawka ta dotyczy zarówno świadczenia usług krajowych, jak i importu usług, jeżeli pisemna umowa o świadczenie tych usług została zarejestrowana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Jeżeli usługi są tylko w części finansowane z ww. środków "pomocowych", stawka 0% stosowana jest tylko do tej części usług, pod warunkiem że wynika to z zawartej i zarejestrowanej umowy oraz wystawionej faktury.

W § 9 ust. 1 ww. rozporządzenia określono zasady stosowania 0% stawki VAT przy świadczeniu na terytorium kraju usług transportu międzynarodowego oraz ściśle określonych usług związanych z transportem morskim, lotniczym i kolejowym.

Stosownie do § 11, stawkę 0% stosuje się w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz określonych instytucji Unii Europejskiej, organizacji międzynarodowych, sił zbrojnych NATO, misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych.

Na mocy § 12, stawkę 0% stosuje się w stosunku do dostawy towarów objętych procedurą składu celnego i wprowadzanych do składu celnego z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium Polski. Jednym z warunków stosowania obniżonej stawki jest, aby dostawa dokonywana była na rzecz podatnika VAT.