Środki trwałe: stawka amortyzacji

Przeczytaj także: Amortyzacja samochodu: pomyłka w stawce

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą dysponujący składnikami majątkowymi w postaci środków trwałych zobowiązani są do poddawania ich procesowi amortyzacji. Wynika to z faktu, że niemalże każdy przedmiot w trakcie użytkowania podlega zużyciu, a w konsekwencji traci swą wartość użytkową. Generalnie amortyzacja stanowi koszt podatkowy. Podatnik powinien pamiętać, że amortyzacja, zwana inaczej konsumpcją kapitału, w ujęciu księgowym różni się znacznie od ujęcia podatkowego. W pierwszym przypadku zakłada się, że amortyzacja powinna odzwierciedlać faktyczny okres przydatności ekonomicznej składnika majątku, natomiast w ujęciu podatkowym istnieją, z góry ustalone w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych i fizycznych, stawki amortyzacji.

Definicja środków trwałych
Warto wspomnieć, że za środek trwały, w myśl rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, uznaje się składniki majątku stanowiące własność lub współwłasność podatnika, których przewidywany przez podatnika okres używania jest dłuższy niż rok. Środki trwałe muszą być kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania. Ponadto, składniki te powinny być wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalności gospodarczą, ewentualnie oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Bardzo ważnym jest fakt istnienia wyjątków wśród środków trwałych. Amortyzacji dla celów podatkowych nie podlegają bowiem, grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów, budynki mieszkalne, jeżeli podatnik nie podejmie decyzji o ich amortyzowaniu, dzieła sztuki i eksponaty.

Kolejne ograniczenie w kwestii amortyzacji dotyczy ich wartości. Jeżeli wartość środka trwałego przekracza 3,5 tys. zł. należy go wpisać w ewidencji środków trwałych i amortyzować. Jeżeli natomiast wartość nie przekracza wymienionej kwoty podatnik może składnik majątku wprowadzić do ewidencji środków trwałych lub wydatek poniesiony na jego zakup zaliczyć do kosztów.

Amortyzacja zależy od wartości początkowej oraz przyjętej stawki amortyzacji
Podatnik powinien pamiętać, że odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych. Ponieważ odpisy amortyzacyjne stanowią koszty firmy, to wartość początkowa składnika majątku ma istotne znaczenie dla ustalenia wysokości podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Należy pamiętać, że za wartość początkową zwykło uznawać się cenę nabycia, koszt wytworzenia we własnym zakresie, wartość aportu, cenę rynkową możliwą do uzyskania za podobny składnik majątku – wartość rynkową.

Stawki amortyzacyjne w celu obliczenia wartości odpisu amortyzacyjnego podane zostały w załączniku 1 do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sposób doboru odpowiedniej stawki znacznie ułatwia klasyfikacja środków trwałych, czyli usystematyzowany zbiór obiektów majątku trwałego. Podział klasyfikacyjny składa się z 10 grup, charakteryzujących poszczególne składniki majątku zbliżone pod względem swych właściwości. Warto zauważyć, że numeracja zaczyna się symbolem 0, który jest przyporządkowany dla gruntów. W grupach 2 i 3 znajduję się budynki i lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu niemieszkalnego oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej. Następne zbiory tworzą różnego rodzaju maszyny, począwszy od kotłów i maszyn energetycznych, skończywszy na narzędziach, przyrządach, ruchomościach, wyposażeniu, gdzie indziej nie sklasyfikowanym. Ostatni zespół stanowi inwentarz żywy. Poszczególne grupy są podzielone na mniejsze podgrupy i analogicznie, aż do 3 poziomu.


Dorota Kępka, Elżbieta Węcławik