Księgi rachunkowe: przejście na księgę podatkową

Przeczytaj także: JPK na żądanie organu podatkowego. Co warto wiedzieć?

3.1. Kiedy podatnicy mogą przejść na podatkową księgę przychodów i rozchodów?

W przedstawionej sytuacji, w pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 14 ustawy o PDOF lub przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość 1.200.000 euro. Wynika to z postanowień odpowiednio art. 24a ust. 4 ustawy o PDOF oraz art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości.

O obowiązku prowadzenia przez ww. podmioty ksiąg rachunkowych w 2012 r. decyduje zatem wysokość przychodów uzyskanych przez te podmioty w 2011 r. (jest to bowiem poprzedni rok podatkowy). Nie ma przy tym znaczenia wysokość przychodów uzyskanych we wspomnianym w pytaniu 2010 r.

Wyrażoną w euro kwotę omawianego limitu przelicza się na złote według średniego kursu ogłaszanego przez NBP, obowiązującego w dniu 30 września roku poprzedzającego rok podatkowy. Średni kurs 1 euro na dzień 30 września 2011 r. wynosił 4,4112 zł (tabela nr 190/A/NBP/2011).

W konsekwencji, obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2012 r. dotyczy ww. podmiotów, których przychody za 2011 r. wyniosą co najmniej 5.293.440 zł.

Jeżeli natomiast przychody danego podmiotu w 2011 r. nie przekroczą powyższej kwoty granicznej, to podmiot ten będzie miał prawo dokonać wyboru rodzaju ksiąg, w których w 2012 r. będzie ewidencjonował przeprowadzane operacje gospodarcze (księgi rachunkowe bądź podatkowa księga przychodów i rozchodów).

Podsumowując:
Spółka jawna będzie zatem mogła prowadzić od 1 stycznia 2012 r. podatkową księgę przychodów i rozchodów, jeżeli jej przychody za 2011 r. będą niższe od kwoty 5.293.440 zł.

3.2. Obowiązki związane z zaprowadzeniem podatkowej księgi przychodów i rozchodów

Szczegółowe zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów określił Minister Finansów w rozporządzeniu z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. nr 152, poz. 1475 ze zm.).

Zawiadomienie urzędu skarbowego

O zmianie formy prowadzenia ewidencji księgowej i założeniu na dzień 1 stycznia podatkowej księgi przychodów i rozchodów podatnik powinien pisemnie zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca swojego zamieszkania - w terminie 20 dni od dnia założenia tej księgi.

Co istotne, w przypadku spółki cywilnej osób fizycznych, spółki jawnej osób fizycznych lub spółki partnerskiej - zawiadomienie to składają wszyscy wspólnicy naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania każdego z nich (§ 10 ust. 2 i 3 ww. rozporządzenia). Podatnikiem podatku dochodowego jest bowiem osoba fizyczna będąca wspólnikiem spółki jawnej, a nie ta spółka.

Jeżeli zaś prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów podatnicy powierzą biuru rachunkowemu, to w ciągu 7 dni od zawarcia umowy z biurem rachunkowym powinni o tym zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego, któremu zostało złożone zawiadomienie o prowadzeniu księgi, wskazując przy tym nazwę i adres biura, miejsce (adres) prowadzenia oraz przechowywania księgi i dowodów związanych z jej prowadzeniem.

W takim przypadku podatnicy mają obowiązek prowadzić w miejscu wykonywania działalności ewidencję sprzedaży (z wyjątkiem podatników, którzy ewidencjonują obrót przy zastosowaniu kas rejestrujących), a w razie wykonywania działalności kantorowej lub prowadzenia lombardu także ewidencje, o których mowa w § 6 ww. rozporządzenia.