Nie zamortyzujesz darowanych wcześniej środków trwałych

Przeczytaj także: Darowizna samochodu osobowego na otwarcie firmy

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Na mocy aktu notarialnego z dnia 31 marca 2016 r. ojciec wnioskodawcy przekazał mu w darowiźnie swoje przedsiębiorstwo. Przedmiotem darowizny było całe przedsiębiorstwo prowadzone pod firmą darczyńcy, w myśl art. 55[1] Kodeksu cywilnego. W skład tej darowizny wchodzi m.in. inwestycja polegająca na budowie hotelu, zrealizowana z kredytu bankowego. W wyniku tej darowizny całe przedsiębiorstwo ojca, wraz ze wszystkimi aktywami i pasywami, weszło w skład firmy wnioskodawcy. Darowizna ta korzystała ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.

Po otrzymaniu darowizny wnioskodawca, na zasadach kontynuacji, dokonywał odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wchodzących w skład darowanego przedsiębiorstwa. Wnioskodawca zadał pytanie, czy w 2018 r. naliczane odpisy amortyzacyjne od tak nabytych składników majątku mogą nadal być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Stosownie do art. 22a ust. 1 ww. ustawy amortyzacji podlegają z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
1. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
3. inne przedmioty
- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. thodonal - Fotolia.com

Darowany przed laty majątek w firmie na cenzurowanym

Od bieżącego roku pozbawiono podatników możliwości zaliczania do kosztów podatkowych naliczanej amortyzacji od środków trwałych otrzymanych w darowiźnie, od których to nie zapłacono podatku. Przepis ten tyczy się także środków trwałych nabytych wcześniej, w tym w drodze przejęcia przedsiębiorstwa.

Z przytoczonych przepisów wynika zatem, że składnik majątkowy może być uznany za środek trwały w przypadku łącznego spełnienia następujących warunków:
• musi stanowić własność lub współwłasność podatnika,
• musi być kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania – ustawodawca nie określił bliżej tych warunków, jednakże należy stwierdzić, że warunki te spełnia składnik majątku, który jest wyposażony we wszystkie elementy konstrukcyjne pozwalające na jego funkcjonowanie zgodnie z przeznaczeniem, sprawny techniczne i zalegalizowany prawnie w formie ewentualnie wymaganych uprawnień, homologacji i pozwoleń na użytkowanie,
• jego przewidywany okres używania musi być dłuższy niż rok,
• musi być wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą lub oddany do używania innym podmiotom, na podstawie umów wymienionych w cyt. art. 22a ust. 1 ww. ustawy, tj. na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu.

Przy czym zgodnie z art. 22c. amortyzacji nie podlegają:
1. grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów,
2. budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami lub lokalne mieszkalne, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawione albo wynajmowane na podstawie umowy, jeżeli podatnik nie podejmie decyzji o ich amortyzowaniu,
3. dzieła sztuki i eksponaty muzealne,
4. wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w inny sposób niż określony w art. 22b ust. 2 pkt 1,
5. składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej albo zaprzestania działalności, w której te składniki były używane; w tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono albo zaprzestano tę działalność
- zwane odpowiednio środkami trwałymi lub wartościami materialnymi i prawnymi.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, jeżeli:
1. nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub praw lub,
2. dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego, lub
3. nabycie korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, lub
4. nabycie stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku.

W tym miejscu należy podkreślić istotną zmianę stanu prawnego, która nastąpiła z dniem 1 stycznia 2018 r. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2017 r. odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych mogły być zaliczane przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych do kosztów uzyskania przychodów, pod warunkiem ich nabycia w drodze spadku lub darowizny. Ustawodawca wyłączył zatem w porównaniu do poprzedniego stanu prawnego możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w sytuacji, kiedy to nabycie korzystało ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 22h ust. 1 pkt 1 ww. ustawy odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem art. 22k, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu), z zastrzeżeniem art. 22e, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór; suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których, zgodnie z art. 23 ust. 1, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Odpisów amortyzacyjnych stosownie do treści art. 22f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 22a ust. 1 i ust. 2 pkt 1-3 oraz art. 22b, z wyjątkiem podatników, którzy ze względu na ogłoszoną upadłość nie prowadzą działalności gospodarczej.

Wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się na podstawie art. 22g ww. ustawy. Sposób ustalenia wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych jest zróżnicowany ze względu na sposób ich nabycia. Stosownie do art. 22g ust. 1 za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2-18, uważa się w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub inny nieodpłatny sposób – wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości.

Zgodnie z treścią art. 22g ust. 15 powołanej ustawy, w razie nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze spadku lub darowizny, łączną wartość początkową nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowi suma ich wartości rynkowej, nie wyższa jednak od różnicy pomiędzy wartością tego przedsiębiorstwa albo jego zorganizowaną częścią a wartością składników mienia, niebędących środkami trwałymi ani wartościami niematerialnymi i prawnymi, określoną dla celów podatku od spadków i darowizn. W myśl art. 22g ust. 16 ww. ustawy, przy ustalaniu wartości początkowej poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zgodnie z ust. 1 pkt 3-5 oraz ust. 2, 8, 9, 14 i 15, przepis art. 19 stosuje się odpowiednio. Przy czym, w myśl art. 19 ust. 3 powołanej ustawy wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.(...)

Biorąc pod uwagę przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz przytoczone przepisy prawne należy stwierdzić, że Wnioskodawca począwszy od dnia 1 stycznia 2018 r. nie ma prawa do zaliczenia odpisów amortyzacyjnych od nabytych w drodze darowizny środków trwałych do kosztów uzyskania przychodów. W związku z tym, że jak wskazano we wniosku darowizna przedsiębiorstwa korzystała ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, spełniona została negatywna przesłanka o której mowa w art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyłączająca możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, jeżeli to nabycie korzystało ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn.

W przedmiotowej sprawie nie ma znaczenia, że Wnioskodawca na zasadach kontynuacji dokonywał odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wchodzących w skład darowanego przedsiębiorstwa i zaliczał je do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z obowiązującym wcześniej stanem prawnym tj. do dnia 31 grudnia 2017 r. Od dnia 1 stycznia 2018 r. nie jest to już możliwe, brak jest bowiem wśród przepisów przejściowych ustawy z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne przepisów wyłączających w takich przypadkach stosowanie znowelizowanego art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.(...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów