PCC przy sprzedaży przedmiotów kolekcjonerskich

Przeczytaj także: Sankcyjna stawka podatku PCC bez odsetek za zwłokę

Na potrzeby artykułu przyjmiemy, że przedmiotem sprzedaży są znaczki pocztowe, które sprzedaje prywatny kolekcjoner. Kolekcjoner nie prowadzi działalności gospodarczej, ani też jego działalność nie spełnia cech działalności gospodarczej, zaś kolekcjoner podjął decyzję o sprzedaży jednego, unikatowego znaczka pocztowego.

W myśl przepisu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej zwanej „ustawą o PCC”), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają między innymi umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy. Przy czym, umowy sprzedaży podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są (art. 1 ust. 4 ustawy o PCC):

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Co do zasady, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:
a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności.

W przypadku umowy sprzedaży obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy przenoszącej własność. Natomiast obowiązek podatkowy ciąży na kupującym. Tym samym, to na kupującym ciąży obowiązek zapłaty podatku.

Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie sprzedaży - wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego. Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów. Jeżeli podatnik nie określił wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej lub wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny organu podatkowego, wartości rynkowej, organ ten wezwie podatnika do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny. Jeżeli podatnik, pomimo wezwania nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika, koszty opinii ponosi podatnik.

Dla umów sprzedaży rzeczy ruchomych, a więc zasadniczo różnej maści przedmiotów kolekcjonerskich (z pewnością przykładowego znaczka pocztowego), stawka podatku wynosi 2%. Co istotne, sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1000 zł, podlega zwolnieniu z PCC. Zatem obowiązek zapłaty podatku materializuje się przy nabyciu przedmiotu, np. jednego znaczka pocztowego, lub jednego klasera, o wartości powyżej 1000 zł.

Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika (np. notariusza). Podatnicy mogą złożyć za dany miesiąc zbiorczą deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem że dokonali w danym miesiącu co najmniej trzech czynności cywilnoprawnych obejmujących umowę pożyczki lub umowę sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych, a ostatnia z tych czynności zostanie dokonana przed upływem 14 dni od dnia dokonania pierwszej z nich.

W przypadku przeniesienia własności rzeczy innych niż nieruchomości, w tym przykładowego znaczka pocztowego, właściwym miejscowo w sprawach podatku od czynności cywilnoprawnych od umów, których przedmiotem są rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane w kraju, jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podatnika.

Paweł Terpiłowski
radca prawny, kierownik Zespołu ds. Podatków Pośrednich TAXEO Komorniczak i Wspólnicy sp. k.