Pożyczka a podatek PCC

Przeczytaj także: Umowa pożyczki paliwa a podatek PCC

Odnośnie kwestii związanych z opodatkowaniem, umowa pożyczki pieniędzy podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeżeli prawo majątkowe, które jest jej przedmiotem, wykonywane jest na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 1 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, zwana dalej „Ustawą”). Z kolei w przypadku, gdy przedmiotem pożyczki są rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, obowiązek podatkowy powstanie wyłącznie wówczas, gdy pożyczkobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce, a umowa została zawarta w Polsce (art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy).

Obowiązek podatkowy przy umowie pożyczki powstaje z chwilą dokonania tej czynności prawnej i ciąży na osobie biorącej pożyczkę (art. 4 ustawy). Stawka podatku wynosi w tym przypadku 2% (art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy).

Po zawarciu umowy podatnicy zobowiązani są, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od umowy pożyczki oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od zawarcia umowy (art. 10 ust. 1 ustawy).

Powyższe przepisy dotyczące opodatkowania umowy pożyczki znajdą zastosowanie niezależnie od tego, czy stroną umowy jest osoba fizyczna, czy też osoba prawna. Niemniej jednak pewne odrębności zachodzą w przypadku zwolnień od podatku.

Odnośnie osób fizycznych, zwolnione od podatku są m.in. pożyczki zawierane pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej do wysokości kwoty niepodlegającej opodatkowaniu (art. 14 ust. 3 pkt. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Do grupy tej należą: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie. Kwota niepodlegająca opodatkowaniu w tym przypadku wynosi 9.637 zł (art. 9 ust. 1 pkt. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Ponadto, w myśl art. 9 ust. 10 lit. d ustawy, zwolnienie od podatku umowy pożyczki ma również miejsce, gdy łączna kwota lub wartość pożyczek nie przekracza kwoty 5 000 zł od jednego podmiotu i 25 000 zł od wielu podmiotów w okresach 3 kolejnych lat kalendarzowych, począwszy od dnia 1 stycznia 2009 r. Zwolnienie to ma jednak zastosowanie tylko i wyłącznie na podstawie umowy zawartej pomiędzy podmiotami innymi niż osoby zaliczane do I grupy podatkowej.

Odnośnie zwolnienia od podatku umowy pożyczki udzielanych w sytuacji, gdy stroną umowy jest przedsiębiorca, to będzie miało ono miejsce w przypadku, gdy przedsiębiorca nie ma na terytorium Polski siedziby lub zarządu, a jednocześnie prowadzi działalność w zakresie kredytowania i udzielania pożyczek (art. 9 pkt. 10 lit. a ustawy).

Ponadto umowa pożyczki nie będzie podlegała opodatkowaniu w przypadku, gdy co najmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona (art. 2 pkt 4 ustawy). Sytuacja taka będzie miała miejsce m.in. gdy udzielenie pożyczki będzie traktowane jako usługa w zakresie pośrednictwa finansowego.