Amortyzacja degresywna a intensywna eksploatacja

Przeczytaj także: Amortyzacja środków trwałych: optymalizacja podatkowa

Metoda liniowa amortyzacji została określona w art. 22i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) i odpowiednio w art. 16i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej updop). Zgodnie z tymi przepisami odpisy amortyzacyjne naliczane są od stałej podstawy (wartości początkowej środka trwałego) przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych wynikających z Klasyfikacji środków trwałych.

W art. 22i ust. 2 updof (art. 16i ust. 2 updop) ustawodawca wskazał dodatkowo, że podane stawki w Wykazie podatnicy mogą podwyższyć:

1. dla budynków i budowli używanych w warunkach:
   • pogorszonych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2,
   • złych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4;
2. dla maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej - przy zastosowaniu w tym okresie współczynników nie wyższych niż 1,4;
3. dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0.

Powyższą preferencję będzie można zastosować np. do maszyny, czy też samochodu, który pracuje 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu.

Z kolei metoda degresywna amortyzacji, uregulowana w art. 22k updof i art. 16k updop, polega na tym, że podstawa naliczania odpisów amortyzacyjnych zmienia się w każdym roku podatkowym - jest pomniejszana o roczną kwotę odpisów naliczoną w roku poprzednim. Przy tej metodzie stawka wynikająca z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych przy zostaje podwyższona maksymalnie współczynnikiem 2,0 (jeżeli więc stawka dla danego środka trwałego wynosi 20 proc., to przy wyborze metody degresywnej stawka ta może wynosić nawet 40 proc.). Jeżeli natomiast przedsiębiorstwo jest położone na terenie gminy o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym albo w gminie zagrożonej recesją i degradacją społeczną, których wykaz na podstawie odrębnych przepisów ustala Rada Ministrów, stawki podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych można podwyższyć przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 3,0. Poczynając od roku, w którym roczne odpisy amortyzacyjne obliczone metodą degresywną będą niższe niż odpisy obliczone metodą liniową – należy stosować metodę liniową. Metodę tę stosuje się do maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych.

Rodzi się tutaj pytanie, czy przy metodzie degresywnej możliwe jest także zastosowanie podwyższenia stawki amortyzacyjnej w związku ze zwiększoną eksploatacją danego składnika majątku, o którym mowa w art. 22i ust. ust. 2 updof (art. 16i ust. 2 updop)?

Niestety odpowiedź jest negatywna. Dlaczego?
Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na fakt, iż możliwość podwyższenia stawki amortyzacyjnej z uwagi na zwiększoną eksploatację składnika majątku znalazła się w art. 22i updof (art. 16i updop), czyli przepisach regulujących metodę liniową. Ponadto w art. 22k updof (art. 16k updop), tj. regulujących metodę degresywną zabrakło jakiegokolwiek odniesienia uprawniającego do stosowania podwyższonej stawki amortyzacji z uwagi na nadmierną eksploatację danego środka trwałego. W przepisach tych ustawodawca natomiast wyraźnie wskazał, iż przy wyborze metody degresywnej podwyższenie stawek podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych nie może przekroczyć współczynnika 2,0 (a w sytuacjach szczególnych 3,0).