Podatek CIT: odliczanie darowizn przez spółki

Przeczytaj także: Darowizny i sponsoring a podatek dochodowy

Odliczeniu od dochodu podlega kwota nieprzekraczająca 10% tego dochodu, ustalonego jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym (art. 7 ust., 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

W praktyce kłopotliwe wydaje się ustalenie kwoty tego limitu w momencie dokonywania darowizny, ponieważ nie jest wówczas znana ogólna kwota dochodu w danym roku podatkowym. Odliczeniu od dochodu za dany rok podlega darowizna dokonana właśnie w tym roku, a konkretna kwota dochodu ustalana jest dopiero po jego zakończeniu (dla celów podatkowych – najpóźniej do końca trzeciego miesiąca, po zakończeniu roku podatkowego). A zatem podatnicy kalkulując kwotę darowizny, jakiej zamierzają dokonać, siłą rzeczy będą opierać się na prognozach, a nie konkretnych danych. To z kolei oznacza, że niemal na pewno kwota poczynionej darowizny przekroczy ustawowy limit, albo limit ten nie zostanie w całości wykorzystany.

Samą wartość darowizny łatwo ustalić, jeśli przybiera ona formę pieniężną. Tutaj oczywiście kwota darowizny stanowi jej wartość. Możliwe jest jednak (nierzadkie w praktyce) dokonanie darowizny w formie rzeczowej. W takim wypadku wartość świadczenia darczyńcy ustala się jako „wartość rynkową”, którą określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca transakcji. Jeżeli darowizna opodatkowana jest podatkiem VAT, za kwotę darowizny uważa się wartość przedmiotu darowizny wraz z podatkiem VAT, jednak tylko w takiej części, w jakiej VAT należny przekracza kwotę podatku naliczonego, którą darczyńca ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej darowizny (art. 18 ust 1b w zw. z art. 14 ustawy o CIT).

Darowizna to umowa dwustronna, przy czym teoretycznie oświadczenie darczyńcy powinno być w formie aktu notarialnego. Jednak darowizna zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli darczyńca spełnił swoje świadczenie (art. 888 i art. 890 Kodeksu cywilnego). Jedynie w celu skorzystania z możliwości odliczenia od dochodu, należy ją odpowiednio udokumentować. Darowiznę pieniężną można odliczyć, jeżeli jej wysokość jest udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego. W przypadku darowizny rzeczowej konieczny jest dokument, z którego wynika jej wartość(np. faktura VAT wystawiona w związku z tą darowizną) oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu (art. 18 ust 1c ustawy o CIT).

Uwaga! Nie podlegają odliczeniu od dochodu darowizny, które uprzednio zostały zaliczone przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem zasadą jest, że wszelkiego rodzaju darowizny i inne ofiary nie są uznawane za podatkowe koszty uzyskania przychodu. Przepis ten jednak przewiduje kilka wyjątków: m.in. kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, przekazanych przez producenta na rzecz organizacji pożytku publicznego, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje. Zaliczenie wartości darowizny zgodnie z tymi przepisami do podatkowych kosztów uzyskania przychodów powoduje, że podatnik nie może już powtórnie odliczyć tych kwot od dochodu na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT.

Dla porządku warto zauważyć, że na analogicznych zasadach odliczeniu od dochodu podlegają darowizny dokonywane przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, zgodnie z art. 26 ustawy o PIT. Dodatkowo w podatku dochodowym od osób fizycznym możliwe jest przekazanie przez podatnika sumy pieniężnej do wysokości 1% kwoty podatku za dany rok podatkowy na rzecz jednej, wybranej organizacji pożytku publicznego. Tego przekazania środków dokonuje technicznie naczelnik właściwego urzędu podatkowego. Tutaj jednak krąg uprawnionych beneficjentów jest ograniczony do organizacji pożytku publicznego ujętych w wykazie prowadzonym przez Ministra Finansów (zob art. 45c ustawy o PIT i art. 27 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie).

Łukasz Wojtkowiak, Kancelaria Prawnicza Włodzimierz Głowacki i Wspólnicy sp.k.