Nagrody a rozliczenie VAT i podatek dochodowy

Przeczytaj także: Rozliczenie usług elektronicznych w podatku dochodowym i VAT

Możliwość odliczenia podatku naliczonego
W tym zakresie doszło z dniem 1 stycznia 2011 r. do istotnej zmiany przepisu art. 7 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 ze zm., dalej: uptu). Z tą datą wykreślono zapis wyłączający z opodatkowania nieodpłatne przekazanie towarów jeśli było ono związane z prowadzonym przedsiębiorstwem (i w związku z tym nieopodatkowany). Nie da się bowiem ukryć, że opisana w pytaniu sytuacja da się zakwalifikować jako nieodpłatne przekazanie związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, co jednak już pozostaje bez znaczenia wobec skreślenia tego warunku. Jednocześnie doprecyzowano drugi z warunków: otóż darowizny tylko wtedy podlegają opodatkowaniu, gdy podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów. Wątpliwości budzić może kwestia towarów własnej produkcji. Tych przecież producent nie nabywa, choć może nabywać z naliczonym VAT półprodukty i usługi potrzebne do ich wytworzenia. W tych właśnie sytuacjach, w mojej opinii, nieodpłatne przekazanie produktów finalnych lub przetworzonych podlegać będzie opodatkowaniu VAT. Faktyczne rozszerzenie zakresu opodatkowania poprzez nowelizację art. 7 ust. 2 uptu spowodowało zlikwidowanie problemu z odliczeniem. Jeżeli bowiem towary zakupione są rodzajowo (nie jest to np. paliwo do samochodu osobowego) i dają prawo do odliczenia masz możliwość opodatkowania darowizny, a jednocześnie w związku z opodatkowaniem tej czynności niewątpliwe będzie również prawo do odliczenia podatku naliczonego przy zakupach przekazanych towarów.

Do końca ubiegłego roku, gdy opodatkowanie było wątpliwe wobec niesprecyzowania pojęcia "związku z prowadzonym przedsiębiorstwem", mogło się zdarzyć, że podatek z faktury wewnętrznej wystawianej w tym zakresie mógł być potraktowany jako "VAT papierowy", o którym mowa w art. 108 uptu. Odliczenie zatem podatku naliczonego z tytułu zakupów mogło być wówczas uznane za bezzasadne - na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 2, pkt 4 lit. a-c) uptu. Tak mogą postąpić organy podatkowe wciąż w stosunku do tamtych okresów, choć w orzecznictwie pojawił się pogląd niepozwalający na takie działanie - co może mieć znaczenie dla podatników przez okres jeszcze 5 lat (z uwagi na przedawnienie).

Ważne orzeczenie NSA
Art. 108 ust. 1 uptu nie ma zastosowania do tzw. faktur wewnętrznych dokumentujących wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru, gdyż taka faktura dokumentuje podatek należny od podatnika, który jednocześnie dla tego samego podatnika stanowi podatek naliczony (art. 86 ust. 2 pkt 4 uptu). Wewnętrzny charakter tej faktury powoduje, że skutki nieprawidłowego jej wystawienia w każdej chwili mogą zostać skorygowane, zarówno po stronie podatku naliczonego, jak i należnego w ramach korekty rozliczenia podatkowego wyłącznie jednego podatnika, także w postępowaniu podatkowym, co czyni nieuzasadnionym twierdzenie o bezwzględnym obowiązku zastosowania do tych faktur regulacji zawartej w art. 108 ust. 1 uptu.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 2 lipca 2010 r., sygn. akt I FSK 1203/09.

Podsumowując, opodatkowane darowizny dokumentujemy fakturami wewnętrznymi, które generują w tym zakresie podatek należny, lecz nie generują "papierowego VAT". Jeżeli zatem spółce zakwestionowane zostanie odliczenie z tego tytułu, to w decyzji wymiarowej nie powinien być jednak naliczony VAT należny na podstawie art. 108 uptu. Niestety odsetki od zaległości (lub nienależnie wykazanego zwrotu) trzeba będzie zapłacić. Istnieje jednak kontrargumentacja pozwalająca uniknąć takiego rozwiązania. Otóż w sytuacji opisanej w pytaniu niekoniecznie musimy ująć świadczenia spółki jako nieodpłatne. Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. podstawą opodatkowania jest obrót, a obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Jeżeli zatem spółka niejako systemowo przyznaje wskazane w pytaniu bonusy, to uznać można, że w zasadzie ich wartość jest ujęta w cenie zamówionego przez klienta towaru - jest elementem kalkulacji ceny. Mieści się ona zatem w wartości obrotu z tej sprzedaży, a podatnik nie wykonuje żadnych czynności nieodpłatnych - ponieważ klient, choć jest to mu przedstawiane inaczej i tak za te "darmowe" towary zapłacił. Jakkolwiek jednak takie, zupełnie prawidłowe i zgodne z przepisami ujęcie problemu jest korzystne w zakresie VAT, to jednak nie pozwoli na skorzystanie z dobrodziejstw art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. b tiret trzecie updop, przepis ten dotyczy bowiem tylko VAT należnego od czynności nieodpłatnych.


Miesięcznik Koszty w Firmie. W jednej publikacji znajdziesz rozwiązania dotyczące rozliczania kosztów w firmie z punktu widzenia 3 dziedzin: podatków dochodowych, VAT, ustawy o rachunkowości.