Wsteczna likwidacja firmy a wspólne zeznanie podatkowe

Przeczytaj także: Podatek liniowy: nawet zawieszona firma wyłącza preferencyjne opodatkowanie

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

We wrześniu 2016 r. wnioskodawca zawiesił prowadzoną działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem ewidencjonowanym. Zgodnie z ówczesnymi przepisami, po jej niepodjęciu w ciągu 2 lat firma powinna się automatycznie zlikwidować. W 2018 r. jednakże zmieniły się przepisy i przestało obowiązywać automatyczne wykreślenie firmy z wpisu, w związku z czym firma zainteresowanego nie zlikwidowała się automatycznie, o czym on nie wiedział.

Za rok 2019 wnioskodawca złożył zeznanie podatkowe wspólnie z małżonkiem. W 2020 r. małżonkowie zostali wezwani do skorygowania złożonego zeznania z uwagi na to, że firma wnioskodawcy nie została zlikwidowana, a była ona opodatkowana ryczałtem. Wnioskodawca dokonał zamknięcia firmy w lipcu 2020 r. z datą wsteczną (wrzesień 2016 r.)

Małżonkowie uzyskują jedynie dochody z pracy. Wnioskodawca nigdy nie składał rezygnacji z opodatkowania w formie ryczałtowej. Po zawieszeniu działalności w 2016 r. nigdy nie podejmował czynności z nią związanych uznając, że ulegnie ona zakończeniu po okresie 2 lat od jej zawieszenia (ówcześnie obowiązujące prawo). W 2020 r. nie zamierza prowadzić działalności gospodarczej.

Zainteresowany zadał pytanie, czy za lata 2019-2020 może rozliczyć się wspólnie z małżonkiem? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.), małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów.

Jednakże art. 6 ust. 2 ww. ustawy przewiduje możliwość preferencyjnego opodatkowania dochodów osiąganych przez małżonków. Powołany przepis stanowi, że małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 i art. 26h; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. serQ - Fotolia.com

Czy firmę można zamknąć wstecz i rozliczyć się razem z małżonkiem?

Ryczałtowiec wspólnie z małżonkiem nie może się rozliczyć. Możliwe to jest dopiero po fizycznej likwidacji firmy. Jeżeli jednak ta nastąpiła już po zakończonym roku podatkowym, mimo wstecznego wpisu likwidacji i fizycznego nieprowadzenia w nim firmy, wspólny PIT i tak nie będzie możliwy.

Stosownie do treści art. 6 ust. 2a powołanej ustawy, wniosek, o którym mowa w ust. 2, może być wyrażony przez jednego z małżonków. Wyrażenie wniosku przez jednego z małżonków traktuje się na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

W myśl art. 6 ust. 3 ww. ustawy, zasada wyrażona w ust. 2 ma zastosowanie również, jeżeli jeden z małżonków w roku podatkowym nie uzyskał przychodów ze źródeł, z których dochód jest opodatkowany zgodnie z art. 27, lub osiągnął dochody w wysokości niepowodującej obowiązku uiszczenia podatku.

Zgodnie z art. 6 ust. 8 powołanej ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zatem w świetle ww. przepisów ustawy, z wnioskiem o wspólne opodatkowanie dochodów mogą wystąpić małżonkowie, jeżeli spełnią łącznie, określone w art. 6 ust. 2 i 8 ustawy, następujące warunki:
 oboje podlegają nieograniczonemu obowiązku podatkowemu,
 przez cały rok podatkowy pozostają w związku małżeńskim,
 przez cały rok podatkowy istnieje między nimi wspólność majątkowa małżeńska,
 żaden z małżonków nie prowadzi działalności gospodarczej opodatkowanej zryczałtowanym podatkiem dochodowym lub podatkiem liniowym,
 nie mają do nich zastosowania przepisy ustawy o podatku tonażowym oraz ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Wskazać należy, że ustawodawca wprowadzając uprawnienie polegające na możliwości wspólnego rozliczenia się małżonków, wyraźnie określił warunki jakie należy spełnić by móc z niego skorzystać. Spełnienie ww. warunków powoduje możliwość skorzystania z prawa do łącznego opodatkowania dochodów małżonków.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2020 r., poz. 1905, z późn. zm.), opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych lub przedsiębiorstw w spadku z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 7a ust. 4 lub 14 ustawy o podatku dochodowym, z zastrzeżeniem ust. 1e i 1f, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku lub spółki jawnej osób fizycznych, zwanych dalej „spółką”. Do przychodów przedsiębiorstwa w spadku nie stosuje się przepisu art. 12 ust. 10a.

W myśl art. 9 ust. 1 ww. ustawy, pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy podatnik składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa w spadku – według ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego przedsiębiorcy, do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego.

Jednocześnie przepis art. 21 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym nakłada obowiązek składania rocznych zeznań podatkowych i nie zawiera zwolnienia z tego obowiązku podatników, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 21 ust. 2 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym podatnicy są zobowiązani złożyć w urzędzie skarbowym zeznanie według ustalonego wzoru o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych – w terminie od dnia 15 lutego do końca lutego roku następującego po roku podatkowym; zeznanie złożone przed początkiem terminu uznaje się za złożone w dniu 15 lutego roku następującego po roku podatkowym.

Należy wyjaśnić, że w przypadku, kiedy to Wnioskodawca nie powiadomił organu podatkowego o likwidacji działalności gospodarczej, obowiązek w zakresie składania zeznań podatkowych nie ustaje. Z obowiązku tego nie zwalnia fakt, że w ramach tego źródła przychodu nie są uzyskiwane żadne przychody, ani też nie są ponoszone żadne koszty, jak również, że działalność gospodarcza została zawieszona. (…)

Biorąc pod uwagę wskazane przepisy, stwierdzić należy, że negatywną przesłanką skorzystania przez Wnioskodawcę z możliwości rozliczenia się wspólnie z małżonką jest zastosowanie do Wnioskodawcy (Jego przychodów) przepisów ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Z przytoczonego wcześniej art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bezspornie wynika, że prawa do łącznego opodatkowania dochodów określonych w art. 9 ust. 1 i 1a pozbawieni zostali małżonkowie w sytuacji, gdy w roku podatkowym chociażby do jednego z nich miały zastosowanie przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. W konsekwencji już sam fakt dokonania wyboru sposobu opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej, na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym (nawet bez faktycznego ich uzyskania), stanowi przesłankę do utraty możliwości wspólnego opodatkowania dochodów obojga małżonków. Bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, czy w danym roku podatkowym został osiągnięty przychód z działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Odnosząc się zatem do 2019 r., stwierdzić należy, że skoro Wnioskodawca w 2019 r. nie zgłosił likwidacji działalności gospodarczej, ani nie dokonał wyboru innej formy opodatkowania, to uważa się, że w 2019 r. nadal prowadził działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Jedynie likwidacja działalności, bądź dokonanie wyboru innej formy opodatkowania, skutkuje tym, że przedsiębiorca przestaje być objęty przepisami ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Zawieszenia działalności nie można uznać za jej likwidację. Zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej oznacza, że „bieżące” przychody z tej działalności gospodarczej nie są osiągane (są równe 0), jednak nie zmienia to faktu, że do osoby przedsiębiorcy nadal mają zastosowanie przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, co w konsekwencji doprowadza do braku możliwości wspólnego rozliczenia małżonków.

Stanowisko tutejszego organu w sprawie znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie sądowym.

Jak wynika bowiem z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 28 września 2015 r. sygn. akt I SA/Łd 805/15: „(…) w okresie zawieszenia działalności gospodarczej skarżąca nie mogła uzyskać „bieżącego” dochodu, ale mogła uzyskać dochód (przychód) związany z wcześniejszym okresem prowadzenia tej działalności. Skarżąca mogła (potencjalnie) osiągać przychody (dochody) z prowadzenia tej działalności gospodarczej przed okresem zawieszenia, w tym np.: zbywając własne środki trwałe lub wyposażenie, dochód z odsetek od lokat bankowych, miała prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować wcześniejsze zobowiązania”. Ponadto, w wyroku z dnia 28 lutego 2018 r. sygn. akt II FSK 193/16 Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że cyt.: „(…) w sytuacji gdy podatnik prowadząc działalność gospodarczą dokonał na podstawie art. 9a ust. 2 u.p.d.o.f. wyboru sposobu opodatkowania na zasadach określonych w art. 30c i wyboru swojego w stosownym trybie nie zmienił (jak również nie zaprzestał prowadzenia tej działalności), to okoliczność, że danym roku podatkowym faktycznie nie uzyskał z tego tytułu żadnych przychodów (i nie poniósł żadnych kosztów) nie powoduje, że w stosunku do niego nie znajdą zastosowania ograniczenia w zakresie możliwości wspólnego opodatkowania, wynikające z art. 6 ust. 8 u.p.d.o.f. Na gruncie przepisów u.p.d.o.f. zasadą jest odrębne opodatkowanie dochodów uzyskiwanych przez poszczególnych podatników – osoby fizyczne.”

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy zgodnie z którym, Wnioskodawca może rozliczyć się wspólnie z małżonką za 2019 r. jest nieprawidłowe.

Natomiast w odniesieniu do wspólnego rozliczenia Wnioskodawcy i Jego żony za 2020 r., zauważyć należy, że skoro Wnioskodawca zgłosił likwidację działalności gospodarczej w lipcu 2020 r., nie osiągnął z tej działalności żadnych przychodów oraz nie zamierza w 2020 r. prowadzić działalności gospodarczej ani korzystać z opodatkowania w formie ryczałtu czy jakiejkolwiek innej formy opodatkowania przysługującej prowadzeniu działalności gospodarczej, to uznać należy, że Wnioskodawca wraz z likwidacją działalności gospodarczej przestał być objęty przepisami ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Dla celów podatkowych podatnik pozostaje przedsiębiorcą od dnia rozpoczęcia działalności do jej zakończenia (likwidacji) ze wszelkimi konsekwencjami wynikającymi z przepisów prawnych. W przypadku zatem, jeżeli podatnik zgłosił likwidację działalności, to nie można uznać, że dla celów podatkowych jest ona kontynuowana.

Tym samym Wnioskodawca wraz z małżonką mogą być opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów osiągniętych w 2020 r. na zasadach określonych w art. 6 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów