Rozliczenie straty podatkowej z działalności gospodarczej

Przeczytaj także: Odliczenie strat z lat ubiegłych w PIT za 2020 r.

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 9 ust. 3 ustawy o PIT, stratę podatkową (w ramach jednego źródła) podatnik może rozliczyć na dwa sposoby, tj.:

• może obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty, albo
• może obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5.000.000 zł; nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.

Czas rozliczenia straty

Podatnik nie musi czekać z rozliczeniem straty podatkowej do momentu sporządzenia rocznego PIT-a. Może ją uwzględniać już na etapie ustalania zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku. Należy jednak pamiętać, że wartość takiego odliczenia nie może przekroczyć rocznego limitu.

Obecnie, to jest w PIT za 2020 rok, podatnicy mogą odliczać straty powstałe w latach 2015-2019, gdzie straty za lata 2015-2018 trzeba rozliczyć wg pierwszej z podanych metod, tj. obniżenie w danym roku podatkowym nie może przekroczyć 50% wysokości straty.

Rozliczenie straty za 2019 r. może natomiast przebiegać w dwojaki sposób i to wyłącznie podatnik decyduje o tym, który wariant wybierze. Może on zatem rozliczać taką stratę na starych zasadach, czyli jak za lata 2015-2018 lub obniżyć jednorazowo o dochód uzyskany z tego danego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5.000.000 zł. Przy tym drugim sposobie nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach pięcioletniego okresu, przy czym kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może już przekroczyć 50% wysokości tej straty. W rezultacie, gdy strata za 2019 r. nie przekracza 5.000.000 zł, podatnik może rozliczyć ją nawet jednorazowo.

Rozliczenie straty z działalności gospodarczej

Stratę podatkową z danego źródła przychodu można odliczyć od przychodu/dochodu uzyskanego wyłącznie w ramach tego samego źródła. Dodatkowo zgodnie z art. 9 ust. 3a i 4 ustawy o PIT, odliczeniu nie podlegają straty poniesione:

• z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy
• z odpłatnego zbycia walut wirtualnych,
• z niezrealizowanych zysków, o których mowa w art. 30da ustawy,
• ze źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego,
• z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli przez okres następnych pięciu kolejnych lat podatkowych dochód nie będzie ustalany na podstawie ksiąg (tj. ksiąg rachunkowych lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów).

Najczęściej pojęcie straty podatkowej występuje w przypadku dochodów z działalności gospodarczej. Należy tutaj w pierwszej kolejności podkreślić, że niezależnie od form prawnych prowadzonej firmy (czyli na własne nazwisko czy w formie spółek osobowych) przychody i koszty rozlicza się tutaj w ramach jednego źródła przychodów, czyli pozarolniczej działalności gospodarczej.

Który przedsiębiorca może rozliczyć stratę podatkową? Ten, który korzysta z opodatkowania podatkiem liniowym, skalą podatkową lub ryczałtem ewidencjonowanym. Prawa do rozliczenia straty nie pozbawia też zmiana formy opodatkowania, z tym że w przypadku ryczałtu ewidencjonowanego prawo do odliczenia straty powstaje pod warunkiem, że strata wystąpiła w roku/latach, w których podatek był liczony od dochodu. Straty takiej nie rozliczą natomiast kartowicze.

Strata podatkowa a likwidacja i otwarcie firmy

Przedsiębiorca, który zlikwidował firmę a po czasie otworzył nową, stratę poniesioną w ramach firmy już zamkniętej może rozliczyć od dochodu/przychodu tej nowej. Co przy tym ważne, zasadę tę stosuje się również przy zmianie formy prawnej prowadzonej firmy (czyli z działalności prowadzonej na własne nazwisko na spółkę osobową bądź odwrotnie). Należy jedynie pamiętać o zachowaniu pięcioletniego okresu, w którym dana strata podatkowa może być rozliczona.

Jak wskazał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 31 lipca 2018 r., nr 0112-KDIL3-1.4011.298.2018.1.IM, Strata poniesiona z jednej działalności gospodarczej, prowadzonej samodzielnie może być skompensowana dochodem osiągniętym w latach następnych z innej działalności gospodarczej. Strata poniesiona w danym roku podatkowym, kompensowana może być dochodem z działalności gospodarczej rozpoczętej po likwidacji działalności z której poniesiono stratę, o ile oczywiście zachowane zostaną terminy o których mowa w art. 9 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych(…)

Strata podatkowa a śmierć przedsiębiorcy

Dochód przedsiębiorstwa w spadku osiągnięty w roku podatkowym może być obniżony, na zasadach określonych w art. 9 ust. 3 ustawy o PIT, o wysokość straty poniesionej i nieodliczonej przez zmarłego przedsiębiorcę (art. 9 ust. 3b ustawy o PIT). Co powyższe oznacza? Otóż jeżeli zmarły przedsiębiorca w latach 2015-2019 (a więc w latach, za które obecnie rozliczana jest strata podatkowa) wykazał straty z prowadzonej firmy, w ramach przedsiębiorstwa w spadku można te straty rozliczyć w zeznaniu podatkowym za 2020 rok.