Umowa forfaitingu: podatek CIT, VAT, PCC

Przeczytaj także: Aport przedsiębiorstwa do spółki kapitałowej neutralny podatkowo?

Po pierwsze, oznacza on zbrodnię, po drugie, grzywnę, a po trzecie , ryczałt, umowę ryczałtową. W języku francuskim termin „forfaiting” określa się jako „le forfaitage”. Amerykańska doktryna szybko „zaadoptowała” pojęcie „le forfait” dodając tylko końcówkę „ing” – forfaiting. Z forfaitingu korzystają szczególnie duże przedsiębiorstwa eksportowe, sprzedające towary za granicę importerom w dużych, hurtowych ilościach.

W orzecznictwie polskich sądów administracyjnych umowę forfaitingu definiuje się jako nabycie przez instytucję forfaitingowi (podmiot zawodowo trudniący się świadczeniem takich usług – bank, instytucja finansowa, towarzystwo ubezpieczeniowe, tzw. forfaiter) od eksportera (forfaitysty) oznaczonej wierzytelności pieniężnej przysługującej temu eksporterowi z tytułu sprzedaży, dostawy lub usługi świadczonej nabywcy (dłużnikowi), w zamian za określoną kwotę odpowiadającą wierzytelności, pomniejszoną o prowizję instytucji forfaitingowej, a w relacji dłużnik – forfaiter, powiększoną o umownie ustalone oprocentowanie.

Z uwagi na to, że umowa forfaitingu jest umową przenoszącą na forfaitera określoną wierzytelność (prawo majątkowe) bez świadczenia przez niego jakichkolwiek dodatkowych usług i bez zawierania umowy o dalszą współpracę, zastosowanie znajdują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: UPDOP) o sprzedaży praw majątkowych. W myśl UPDOP przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia. W przypadku kiedy wartość wyrażona w cenie określonej w umowie znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, organ podatkowy wzywa strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określa wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość określona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający. Tak więc, w umowie forfaitingu przychodem przedsiębiorcy ze sprzedaży wierzytelności będzie cena ustalona przez strony umowy forfaitingowej.

Ponadto, zgodnie z przepisami UPDOP za przychody przedsiębiorcy uważa się także przychody należne, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień: wystawienia faktury albo uregulowania należności.

Natomiast skutki podatkowe odpłatnego zbycia wierzytelności w zakresie kosztów uzyskania przychodów reguluje art. 16 ust. 1 pkt 39 UPDOP, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba, że wierzytelność ta uprzednio została zarachowana jako przychód należny. Jeżeli wierzytelność była przychodem należnym w określonym przedsiębiorstwie, a kwota uzyskana ze zbycia tej wierzytelności jest niższa niż wskazany wcześniej w związku z tą wierzytelnością przychód należny, to różnica stanowi stratę i jest kosztem uzyskania przychodów. Przy ustalaniu straty powstałej w wyniku zbycia wierzytelności, zgodnie z UPDOP, nie zalicza się do przychodów należnego podatku od towarów i usług, w związku z czym strata na zbyciu wierzytelności może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów tylko w takiej proporcji w jakiej wystąpił przychód należny do przychodu ze zbycia wierzytelności.