Szkodliwa konkurencja podatkowa jako optymalizacja

Przeczytaj także: Szkodliwa konkurencja podatkowa = pranie pieniędzy?

Powyższy pogląd nie zasługuje jednak, zdaniem autora, na akceptację. Dochód uzyskany w powyższym przypadku przez spółkę cypryjską ma quasi bierny charakter, jako że jest konsekwencją powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie akcjonariuszy o podziale zysku, lecz jednocześnie dochód ten nie spełnia wymogów przewidzianych dla którejkolwiek z kategorii dochodów biernych, określonych w art. 10–12 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Cyprem. W szczególności dochód ten nie jest dywidendą. W świetle postanowień art. 7 umowy z Cyprem, zyski przedsiębiorstwa jednego umawiającego się państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność w drugim umawiającym się państwie przez położony tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność w ten sposób, zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w drugim państwie, jednak tylko do takiej wysokości, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi. Zgodnie z art. 3 ust. 1 umowy określenie „przedsiębiorstwo umawiającego się państwa” oznacza przedsiębiorstwo prowadzone przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę umawiającym się państwie.

W analizowanym przypadku akcjonariuszem polskiej spółki komandytowo-akcyjnej jest osoba prawna prawa cypryjskiego – zagraniczne przedsiębiorstwo, prowadzące działalność gospodarczą nastawioną na osiąganie zysków, czego formą jest ulokowanie kapitału w polskiej spółce komandytowo- akcyjnej. Przedsiębiorstwo to jest opodatkowane od całości swoich zysków wedle prawa Republiki Cypru. Zgodnie z postanowieniami art. 5 polsko – cypryjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania „zakład” oznacza stałą placówkę przez którą prowadzona jest działalność przedsiębiorstwa. Słusznie zatem zauważył WSA w Warszawie w wyroku z dnia 15 marca 2011 r., iż „Skoro (…) przedsiębiorstwem jest spółka komandytowo-akcyjna, zarejestrowana w Polsce, z siedzibą w Polsce i prowadząca działalność w Polsce to nie może być równocześnie własnym zakładem położnym w Polsce.

Również nie można uznać, że akcjonariusz posiadający akcje w spółce – przedsiębiorstwie w Polsce, posiada w Polsce zakład w rozumieniu szeroko zacytowanych przepisów umowy polsko – cypryjskiej. Posiada akcje w przedsiębiorstwie, które mają przynieść zyski”. Powyższy kierunek interpretacyjny znajduje potwierdzenie w cytowanym powyżej „precedensowym” wyroku WSA w Warszawie z dnia 15 marca 2011 r., w którym sąd uznał, że „wygenerowane i przekazane akcjonariuszowi, będącego cypryjską osobą prawną, zyski z polskiej spółki komandytowo-akcyjnej będą stanowiły zyski do opodatkowania jako zysk przedsiębiorstwa, stosownie do art. 7 ust. 1 umowy polsko-cypryjskiej”.

Spółki zależne w Zjednoczonych Emiratach Arabskich

Ustawodawstwo ZEA przewiduje istnienie 2 kategorii spółek. Spółki krajowe (ang. onshore companies) podlegają opodatkowaniu wedle regulacji prawa krajowego, podczas gdy spółki międzynarodowe (ang. international companies lub offshore companies) są zwolnione z wszelkich podatków, nie tylko dochodowych. Co więcej, w odniesieniu do spółek międzynarodowych prawo ZEA nie przewiduje żadnych wymogów dotyczących ewidencjonowania transakcji, audytu czy księgowości. Regulacje prawa poszczególnych Emiratów są bardzo podobne, choć najbardziej popularny jest Ras Al Khaimah – najmłodszy z Emiratów, na terytorium którego funkcjonuje specjalna strefa ekonomiczna będąca miejscem rejestracji tysięcy spółek offshore.

Ze względu na charakter spółek międzynarodowych nie mogą one uzyskać od Ministra Finansów certyfikatu rezydencji, a jedynie certyfikat inkorporacji od władz Emiratu, na terytorium którego spółki te zostały zarejestrowane, co w przypadku bezpośredniego transferu kapitału z Polski bądź większości państw UE oznaczałoby konieczność zapłaty wysokiego podatku u źródła. Z tego względu wykorzystanie spółki cypryjskiej pomiędzy spółką polską bądź spółką z innego państwa UE a spółką z siedzibą w ZEA pozwoli na neutralny podatkowo przepływ kapitału do ZEA.

Ustawodawstwo Cypru nie przewiduje bowiem jakiegokolwiek opodatkowania u źródła w przypadku transferów do spółek w ZEA i to zarówno w odniesieniu do dochodów biernych, jak i zysków z działalności operacyjnej lokalnych spółek. Spółki w ZEA mogą akumulować kapitał bądź dystrybuować go wedle życzeń ich beneficjentów. Zauważyć należy, że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z ZEA przewiduje ten sam sposób opodatkowania wynagrodzeń dyrektorów, co umowa polsko-cypryjska, co dodatkowo zwiększa podatkową atrakcyjność ustawodawstwa ZEA. W praktyce oznacza to bowiem brak opodatkowania wynagrodzeń osób fizycznych, objętych w Polsce nieograniczonym obowiązkiem podatkowym, z tytułu zasiadania w zarządzie spółek z siedzibą w ZEA, zarówno w Polsce, jak i w ZEA, które choć mogą na gruncie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Polską, to nie opodatkowują wynagrodzeń dyrektorów swych spółek będących nierezydentami na gruncie lokalnego prawa podatkowego.

Żaden przepis umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z ZEA nie uzależnia powyższej korzystnej dla podatników kwalifikacji podatkowej od przedstawienia polskim organom podatkowym certyfikatu rezydencji spółki w ZEA wypłacającej wynagrodzenia dyrektorów. Linia interpretacyjna organów podatkowych jest w powyższym zakresie jednolicie korzystna dla podatników. Przykładowo Dyrektor IS w Warszawie w interpretacji z dnia 7 stycznia 2011 r. całkowicie podzielił pogląd Wnioskodawcy mówiący, że „należności z tytułu pełnienia funkcji dyrektora (członka Boards of Directors) spółki z siedzibą w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, przy jednoczesnym uzyskiwaniu innych dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce podatkiem dochodowym, będą opodatkowane tylko w Zjednoczonych Emiratach Arabskich”.

Analogiczne stanowisko zajął także Dyrektor IS w Poznaniu w interpretacji z dnia 6 maja 2008 r. – „uzyskiwane przez Zainteresowanego wynagrodzenie i inne należności z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu spółki z siedzibą w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, przy jednoczesnym uzyskiwaniu innych dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce podatkiem dochodowym, będą opodatkowane tylko w Zjednoczonych Emiratach Arabskich”.

Fragment pochodzi z książki „Szkodliwa konkurencja podatkowa” Rafał Aleksander Nawrot




Przedmiotem niniejszej pracy jest problematyka prawna szkodliwej konkurencji podatkowej w szerokim funkcjonalnym ujęciu, obejmującym zarówno unikanie opodatkowania, jak i pranie pieniędzy.