Sankcje w PIT/CIT za brak zapłaty na rachunek (VAT) w 2020 r.

Przeczytaj także: Rozpoznanie kosztów dopiero po donosie do skarbówki?

Przypomnijmy, dotychczas dobrowolny mechanizm podzielonej płatności z dniem 1 listopada 2019 r. stał się obowiązkowy dla transakcji wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, gdy wartość faktury (brutto) przekracza limit 15.000 zł bądź równowartość tej kwoty, a sprzedawca jest czynnym podatnikiem VAT, zaś nabywca podatnikiem (czynnym bądź zwolnionym). Szerzej na ten temat pisaliśmy m.in. w artykułach Mimo że nie jesteś przedsiębiorcą, musisz mieć rachunek VAT, Podzielona płatność gdy nabywca zwolniony z VAT czy Obligatoryjna zapłata w mechanizmie podzielonej płatności. Gdy dana transakcja spełnia warunki do obowiązkowego objęcia jej podzieloną płatnością, nabywca w taki właśnie sposób powinien uregulować zapłatę a sprzedawca winien na fakturze zawrzeć informację „mechanizm podzielonej płatności”.

Dodatkowo z początkiem września 2019 r. fiskus udostępnił tzw. białą listę podatników VAT, na której można bezpłatnie sprawdzić podstawowe dane o swoich kontrahentach, w tym ich rachunki bankowe znane organom podatkowym. Od przyszłego roku właśnie na te rachunki trzeba będzie regulować swoje zobowiązania dokumentowane fakturami, których wartość przekracza 15.000 zł, aby nie narazić się na sankcje karne. Pisaliśmy o tym m.in. w artykułach Biała lista podatników VAT: wyjaśniamy wątpliwości, Rozpoznanie kosztów dopiero po donosie do skarbówki?

Wyłączenia z kosztów podatkowych

Nie chodzi tutaj jednakże jedynie o sankcje przewidziane w podatku VAT czy kodeksie karnym skarbowym. Fiskus będzie słono karał nabywców także na tle podatku dochodowego. Mianowicie znowelizowane przepisy ustaw o podatkach dochodowych, które wejdą w życie z początkiem 2020 r., będą wskazywać, że podatnik nie zaliczy do kosztów uzyskania przychodu, obok obecnych ograniczeń (czyli obowiązkowego przelewu za transakcje powyżej 15.000 zł) także faktur zapłaconych na inny rachunek płatniczy, niż znajdujący się na białej liście podatników VAT bądź z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.

Jeżeli zapłata w sposób inny, aniżeli „życzy” sobie tego ustawodawca, nastąpi już po obciążeniu wartością danej transakcji kosztów uzyskania przychodów, w miesiącu, w którym płatność zostanie dokonana w taki inny sposób, konieczne będzie zmniejszenie kosztów uzyskania przychodu, a gdy takiej możliwości nie będzie – zwiększenie firmowych przychodów o wartość „źle uregulowanej” należności.
Znowelizowane przepisy będą miały zastosowanie do zapłaty należności w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2019 r. Jednocześnie nie będzie się ich stosowało do płatności dotyczących kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dniem 1 stycznia 2020 r.

Jakich wątpliwości w nowych regulacjach można się doszukiwać (mowa tutaj oczywiście o transakcjach, których wartość przekracza limit 15.000 zł)? Załóżmy dla przykładu, że sprzedawca zapomniał dodać na fakturze sformułowania „mechanizm podzielonej płatności”, mimo takiego obowiązku, w związku z czym nieświadomy tego nabywca za zakupiony towar/usługę zapłacił na rachunek bankowy znajdujący się w wykazie fiskusa, ale bez zastosowania MPP.
Po kilkunastu dniach sprzedawca zauważył pomyłkę i wystawił fakturę korygującą, która uzupełniała treść faktury pierwotnej o adnotację „mechanizm podzielonej płatności”. Poprzez tę korektę faktura spełniła za dość ustawowym wymogom. Płatność jednakże nie została zmieniona. Czy w takim przypadku nabywca zostanie pozbawiony kosztów podatkowych? Niestety w przepisach odpowiedzi nie znajdziemy.

Wątpliwości budzi też sytuacja, gdy podatnik dobrowolnie dokona zapłaty w mechanizmie podzielonej płatności, niemniej na rachunek bankowy sprzedawcy, który nie widnieje na białej liście podatników VAT. Czy takie rozwiązanie pozbawi go kosztów podatkowych?

I wreszcie nie wiadomo też, jak będą zachowywać się organy w przypadku obowiązkowych zapłat w MPP ale na rachunki inne, aniżeli znajdujące się na białej liście podatników VAT. Czy fakt niezgłoszonego konta będzie mógł skutkować pozbawieniem nabywcy kosztów? Jak łatwo zauważyć, konstrukcja przepisów w każdym z opisanych wyżej przypadków daje urzędnikom prawo do pozbawienia podatników kosztów podatkowych. Rzeczywistość gospodarcza z pewnością przyniesie też kolejne problemy. Miejmy nadzieję, że w niedługim czasie resort finansów wyda objaśnienia podatkowe, w których wyjaśni powyższe kwestie.