Samochód osobowy: 50% odliczenia VAT mimo obciążania pracowników

Przeczytaj także: Odliczenie VAT od paliwa do samochodu z kratką w I kwartale 2014 r.

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca posiada samochody osobowe o ładowności poniżej 500 kg, którymi poruszają się przedstawiciele handlowi. Pojazdy te wykorzystują oni jednak zarówno do celów służbowych jak i prywatnych. Dlatego też wnioskodawca zdecydował się na ograniczone odliczanie VAT-u (50%) od wydatków z nimi związanych.
Wnioskodawca podpisał przy tym ze swoimi pracownikami użytkującymi te pojazdy umowy o odpowiedzialności za powierzone mienie, zamieszczając w nich klauzulę do zwrotu 20% kosztów poniesionych przez niego na używanie samochodu dla celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Kwota za używanie samochodów dla celów prywatnych jest wyliczona wg stawek rynkowych. Wnioskodawca wystawia za takie użytkowanie pojazdu fakturę na danego pracownika, która jest dla pracodawcy przychodem podatkowym.
Wnioskodawca posiada dwa typy pojazdów. Pierwszym z nich jest Toyota Avensis, samochód osobowy o dopuszczalnej ładowności 435 kg z pięcioma siedzeniami. Przy tego typu pojazdach odlicza on 50% VAT-u naliczonego od wydatków z nimi związanych i nie odlicza tego podatku w ogóle od zakupu paliwa.
Drugim są samochody typu Opel Insignia o ładowności 497 kg i z pięcioma siedzeniami. Te pojazdy zostały przypisane do użytkowania konkretnym pracownikom, z którymi zostały podpisane umowy o odpowiedzialności za powierzone mienie z zawartą klauzulą zwrotu do 20% kosztów poniesionych przez pracodawcę za używanie samochodu dla celów prywatnych (kwota ustalona w wartości rynkowej) – w związku ich używaniem są wystawiane na pracowników faktury. Przy tych pojazdach wnioskodawca odlicza pełną kwotę VAT od wydatków związanych z ich eksploatacją (oprócz paliwa).

Wnioskodawca zadał pytanie, czy jego postępowanie w przypadku wskazanych wyżej samochodów jest prawidłowe? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Natomiast w myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Jak stanowi art. 88 ust. 4 ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Z powyższych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

W myśl art. 86a ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika.

Zgodnie z art. 86a ust. 2 ustawy o VAT do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, o których mowa w ust. 1, zalicza się wydatki dotyczące:
1. nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych;
2. używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3;
3. nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.

Stosownie do art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a ustawy o VAT przepis ust. 1 nie ma zastosowania w przypadku gdy pojazdy samochodowe są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.

Na podstawie art. 86a ust. 4 ustawy pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:
1. sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub
2. konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

Na podstawie art. 86a ust. 5, warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych:
1. przeznaczonych wyłącznie do:
a. odprzedaży,
b. sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika,
c. oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze
- jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika;
2. w odniesieniu do których:
a. kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych podatnik oblicza zgodnie z ust. 1 lub
b. podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych.