Otrzymane alimenty od ex-męża w zeznaniu z podatkiem dochodowym?

Przeczytaj także: Dobrowolne/przymusowe alimenty w zeznaniu podatkowym PIT 2014

Powszechnie wiadomo, że alimenty płaci się co do zasady na dzieci. Niemniej nie jest to jedyna grupa beneficjentów. Mogą one bowiem zostać zasądzone także na rzecz rodziców czy byłego małżonka.

Dla przykładu, zgodnie z art. 60 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.): małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
§2 przytoczonego przepisu dodaje zaś, że jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Na tle podatku dochodowego, otrzymane alimenty zalicza się do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód powstaje tutaj oczywiście kasowo, a więc w dacie otrzymania alimentów (a nie dacie, w której winny one zostać otrzymane). Otrzymane alimenty podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych wg skali podatkowej.

Zwolnienie dla otrzymanych alimentów zostało natomiast przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 127 przytoczonej wyżej ustawy.

Podatnik otrzymujący alimenty, które mieszczą się w jednej z wyżej wymienionych grup zwolnień, nie płaci od nich podatku dochodowego, jak też nie wykazuje ich wartości w zeznaniu rocznym (gdzie znalazło się miejsce jedynie dla dochodów/przychodów opodatkowanych).

Jak nietrudno zauważyć, najszersze zwolnienie z podatku obejmuje alimenty płacone na rzecz własnych dzieci (wskazana wyżej lit. a). Tutaj w zasadzie nie jest istotna ich wysokość jak też to, czy dany rodzic wypłaca je dobrowolnie czy też został do tego przymuszony przez sąd.

Sytuacja nie jest już tak klarowna w przypadku dzieci powyżej 25 lat (z wyjątkami wyżej wskazanymi) czy też innych osób otrzymujących alimenty. Tutaj bowiem z jednej strony istotna jest ich wysokość, zaś z drugiej podstawa ich uiszczania.

Mianowicie jeżeli alimenty otrzymują osoby inne aniżeli dzieci wymienione w lit. a (czyli np. małżonek, rodzice, czy także dzieci po przekroczeniu wieku 25 lat), podstawą ich otrzymywania musi być wyrok sądu bądź ugoda sądowa.

Jeżeli zatem dana osoba zgodziła się do wypłacania alimentów dobrowolnie, bez ingerencji sądu, ich beneficjent będzie musiał zaliczyć pełną wartość tych alimentów do swojego przychodu i opodatkować łącznie z innymi dochodami, do których ma zastosowanie skala podatkowa.

Jeżeli zaś alimenty są otrzymywane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia z podatku dochodowego, ale tylko do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.

Jeżeli zatem dana osoba (np. były małżonek) otrzymuje na podstawie wyroku sądu alimenty w wysokości 1 000 zł, miesięcznie, opodatkować musi 300 zł z tej kwoty. Reszta, a więc 700 zł, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Przykład
Podatniczka otrzymała od swojego byłego męża w grudniu 2014 r. jednorazowo alimenty za 9 miesięcy zasądzone wyrokiem sądu w wysokości 1 000 zł miesięcznie. Wypłacona jej w tym miesiącu kwota wyniosła zatem 9 000 zł.

Ze zwolnienia w podatku dochodowym korzysta kwota 6 300 zł (9 x 700 zł), zaś opodatkowaniu podlega kwota 2 700 zł (9 x 300 zł). W zeznaniu podatkowym za rok 2014 podatniczka winna wykazać przychód z tytułu uzyskanych alimentów w wysokości 2 700 zł