Podatek VAT: fakty i mity

Przeczytaj także: Wynajem mieszkania pozbawia zwolnienia podmiotowego z VAT?

Czym jest owy tajemniczy VAT? Zaczynając od nazwy, jest to skrót od angielskiej nazwy, czyli Value Added Tax (podatek od wartości dodanej). Polska nazwa podatku VAT to podatek od towarów i usług, który jest pobierany na każdym etapie obrotu towarami lub usługami.

- Zrozumienie czym jest podatek VAT oraz jak należy go odliczać jest bardzo istotne zarówno dla osób fizycznych, jak i dla przedsiębiorców. Kwestie związane z odprowadzaniem podatku mogą wydawać się skomplikowane i jeżeli myślimy o założeniu swojego biznesu, warto skonsultować swoje obawy z kimś doświadczonym - mówi mecenas Marcin Milczarek z ECOVIS Milczarek i Wspólnicy Kancelaria Prawna.

VAT płacą tylko przedsiębiorcy

Pierwszym mitem wokół VAT jest powszechnie powtarzana opinia, że płacą go tylko przedsiębiorcy. Zgodnie z ustawą o VAT opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Innymi słowy – podatek VAT płacą wszyscy kupujący w kraju, np. robiąc codzienne zakupy.

VAT jest podatkiem skomplikowanym

Często pojawia się opinia, że VAT to skomplikowana sprawa. Czy jest tak w rzeczywistości? - Kwestie opodatkowania faktycznie są skomplikowane, jednak przy wsparciu doświadczonego prawnika można je łatwo zrozumieć. W momencie kiedy mamy do czynienia z początkującym przedsiębiorcą, który nie ma rozeznania w świecie podatków, niezwykle istotne jest skontaktowanie się z prawnikiem, który rzuci nieco światła na to zagadnienie. Tym samym można uniknąć wielu kłopotów. – mówi Marcin Milczarek z Marcin Milczarek z ECOVIS Milczarek i Wspólnicy Kancelaria Prawna.

VAT nie ma wpływu na politykę społeczną

Kolejnym mitem jest opinia, że podatek VAT istnieje wyłącznie w sferze biznesowej i nie ma realnego wpływu na politykę społeczną. W rzeczywistości ma bardzo duży. Doskonałym przykładem jest wysokość odpłatności za usługi opiekuńcze oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze. Kolejną kwestią jest zwolnienie z podatku VAT kilkunastu rodzajów działalności, które dotyczą życia społecznego, między innymi edukacji, świadczeń zdrowotnych oraz kultury. Ma to na celu odciążenie organizacji pożytku publicznego z obowiązku opłat VAT. Jak widać podatek VAT ma bliskie powiązania z życiem społecznym. Warto także zwrócić uwagę, że utrzymywanie wysokich stawek VAT prowadzi do rozwarstwienia społecznego, ponieważ osoby o niskich dochodach wydają proporcjonalnie więcej.

Należy także pamiętać, że zwolnienie z podatku nie jest wcale takie korzystne, bo w przypadku sprzedaży zwolnionej nie można odliczać VAT naliczonego przy zakupach. Jest on kosztem uzyskania przychodu w podatkach dochodowych.

Różne stawki VAT służą wsparciu osób w trudnej sytuacji finansowej

Obecnie istnieje kilka stawek VAT – 23%, 8%, 5% oraz 0%. Czy zróżnicowanie stawek VAT ma służyć pomocy osobom będącym w trudnej sytuacji? Okazuje się, że niekoniecznie. Różne stawki podatku mają na celu wspieranie niektórych segmentów rynku, prowadzenie polityki prorodzinnej oraz oświatowej, a także ochronę środowiska. Istotną kwestią jest także to, że wysokość stawki w głównej mierze zależy od klasyfikacji danego towaru. A z tym są duże problemy, czego dowodem są ostatnie spory dotyczące stawki podatku od hot-dogów sprzedawanych a stacjach czy niektórych towarów w sklepach.

VAT jest taki wysoki, bo utrzymuje budżet Państwa

Ostatnim mitem, który narósł wokół podatku VAT jest pogląd, że jest najważniejszym źródłem dochodów budżetowych. To prawda, ale istotne są również wpływy z akcyzy, która jest również płaconym powszechnie podatkiem (np. w cenie paliw, papierosów czy alkoholu). Suma wpływów tych dwóch podatków daje prawie ¾ wpływów do budżetu. Istotny jest także popularny PIT, przy czym trzeba zauważyć, że koszty poboru tego podatku są bardzo wysokie, a stawki podatkowe budzą wiele kontrowersji.

Podatek VAT jest mniej zauważalny, bo w Polsce (inaczej niż np. w Stanach Zjednoczonych), ceny podawane są już z VAT-em i konsument nie wie, ile płaci podatku kupując ten produkt.

Lepiej nie występować o zwrot VAT

Jest taki mit, żeby nie występować o zwrot nadpłaconego podatku VAT, bo naraża się na kontrolę skarbową. To prawda. Organy skarbowe sprawdzają każdą prośbę o zwrot podatku VAT, aby przekonać się, że jest uzasadniona. Dlatego warto przed wystąpieniem o zwrot podatku skontaktować się z doradcą, aby sprawdzić czy wszystkie rozliczenia są w porządku i nie zostaną zakwestionowane. Z drugiej strony, rutynowe zwroty, np. w przypadku prowadzenia sprzedaży trwale opodatkowanej stawką obniżoną lub zakupu środków trwałych są przeprowadzane bez zbytniej szczgółowości.