Koniec sporów: w ryczałcie samochodowym są wydatki na paliwo

Przeczytaj także: Paliwo do służbowego samochodu nadal kością niezgody

Przypomnijmy – z początkiem 2015 r. ustawodawca ustalił ryczałtową wartość przychodów pracownika, którą musi wykazać i opodatkować pracodawca udostępniający mu firmowy samochód do celów prywatnych, ukrócając w ten sposób występujący wcześniej spór pomiędzy podatnikami a fiskusem w jakie wysokości przychód ten winien być określany. W ryczałcie takim mieszczą się wszelkie koszty eksploatacji pojazdu, które musi ponosić pracodawca, aby auto było zdatne do użytku/jazdy.

Wyjaśnienie jednej kwestii stało się jednak przyczyną dalszych wątpliwości. Kością niezgody było tutaj paliwo spalane podczas jazd prywatnych. Fiskus bowiem konsekwentnie twierdził, że gdy wydatki na jego zakup ponosi pracodawca, to należy dla tego konkretnego wydatku eksploatacyjnego określić odrębny przychód pracownika – obok ustawowo określonego już ryczałtu kwotowego.
Pisaliśmy o tym m.in. w artykułach Fiskus nieugięty: paliwo nie mieści się w ryczałcie za samochód, Fiskus: ryczałt za samochód służbowy bez paliwa czy Przychód pracownika: ryczałt samochodowy bez kosztów paliwa.

Co innego twierdziły sądy administracyjne. Te nie mogły zrozumieć, na jakiej podstawie organy podatkowe z kosztów eksploatacyjnych mieszczących się w kwotowym ryczałcie przychodu z tytułu prywatnego wykorzystywania firmowego samochodu przez pracownika, wyłączają jedną opłatę eksploatacyjną w postaci paliwa, resztę takich opłat w nim pozostawiając – co przecież nie wynika w żaden sposób z przepisów. Przykładem jest tutaj chociażby wyrok NSA z dnia 10.07.2018 r., sygn. akt II FSK 1185/16 w którym sąd podkreślił, że „(…) świadczeniem pracodawcy nie jest samo udostępnienie samochodu. Jest nim zapewnienie możliwości jego prawidłowego używania, także i ponoszenie wszystkich niezbędnych wydatków umożliwiających takie używanie tj. kosztów eksploatacji, w tym materiałów eksploatacyjnych, kosztów związanych z zakupem paliwa, czy badań technicznych. Nie ma przy tym żadnego uzasadnienia, aby jeden rodzaj tych wydatków jakim są wydatki na paliwo uznać za stanowiące odrębne świadczenie.(…)”

Szerzej stanowisko sądów omawialiśmy m.in. w artykułach: Paliwo do służbowego samochodu jest w ryczałcie pracowniczym czy Koszty paliwa w ryczałcie za używanie służbowego samochodu?.

Ostatecznie urzędnicy pod naporem wyroków sądowych musieli zmienić zdanie, czego przykładem jest chociażby zmieniona bo batalii sądowej interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30.07.2019 r. nr IBPB-2-2/4511-62/16-1/MZ, o której pisaliśmy w artykule Fiskus potwierdza: koszty paliwa w zryczałtowanym przychodzie.

Dnia 11.09.2020 r. Minister Finansów wydał natomiast interpretację ogólną nr DD3.8201.1.2020, która ostatecznie potwierdza, że paliwo również mieści się w ryczałtowym przychodzie pracownika.
Treść interpretacji przedstawiamy poniżej (pochodzi ona z ministerialnej strony :

„(…) 1. Opis zagadnienia, w związku z którym jest dokonywana interpretacja przepisów prawa podatkowego.

Niniejsza interpretacja dotyczy stosowania art. 12 ust. 2a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą PIT”, w zakresie ujmowania w zryczałtowanym przychodzie pracownika świadczenia polegającego na finansowaniu przez pracodawcę kosztów eksploatacyjnych, w tym również paliwa, do samochodu służbowego wykorzystywanego przez pracownika do celów prywatnych.

2. Wyjaśnienie zakresu oraz sposobu stosowania interpretowanych przepisów prawa podatkowego do opisanego zagadnienia wraz z uzasadnieniem prawnym.

Od 1 stycznia 2015 r. do art. 12 ustawy PIT wprowadzono ustępy 2a–2c. Ustawodawca w art. 12 ust. 2a określił wartość nieodpłatnego świadczenia pracownika z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych poprzez wskazanie konkretnych kwot, które są zróżnicowane w zależności od pojemności silnika samochodu.

Zgodnie z tym przepisem wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:
1. 250 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3,
2. 400 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3.

Z kolei ust. 2b wskazuje sposób obliczania wartości świadczenia, gdy podatnik korzysta z samochodu, w prywatnych celach, tylko przez część miesiąca. W takim przypadku wartość świadczenia ustala się za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych w wysokości 1/30 kwot określonych w ust. 2a.

Natomiast ust. 2c określa sposób ustalania wartości przychodu z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych w warunkach częściowej odpłatności. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli świadczenie przysługujące pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych jest częściowo odpłatne, to przychodem pracownika jest różnica pomiędzy wartością określoną w ust. 2a albo ust. 2b i odpłatnością ponoszoną przez pracownika.

Przed dniem 1 stycznia 2015 r. ustawa PIT nie zawierała przepisów szczególnych, które regulowałyby zasady ustalania przychodu pracownika z tytułu korzystania z samochodu służbowego do celów prywatnych i przychód ten był określany na zasadach ogólnych.

Stwarzało to problemy z prawidłowym ustalaniem przychodu z tego tytułu. Dlatego też, ustawodawca dla uproszczenia sposobu obliczania wartości tego nieodpłatnego (bądź częściowo odpłatnego) świadczenia wprowadził zryczałtowaną formę określania jego wartości.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydawanych interpretacjach indywidualnych zajmował stanowisko, że kwoty ryczałtu, o których mowa w art. 12 ust. 2a ustawy PIT, obejmują koszty użytkowania samochodu takie jak: ubezpieczenie, bieżące naprawy i przeglądy, z wyłączeniem jednak paliwa, do którego powinno się stosować zasady ustalania przychodu przewidziane w art. 11 ust. 2 i ust. 2a pkt 4 ustawy PIT. Stanowisko to podzielane było również przez Ministerstwo Finansów.

Pogląd ten budził jednakże wątpliwości podatników i płatników i był przedmiotem skarg wnoszonych do sądów administracyjnych, w wyniku czego ukształtowana została linia orzecznicza Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Linia ta jednolicie opowiada się za stanowiskiem prezentowanym przez płatników i podatników, uznając, że w ramach zryczałtowanego przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 2a ustawy PIT, mieszczą się również koszty paliwa zakupionego przez pracodawcę.

Zaistniała zatem rozbieżność pomiędzy praktyką interpretacyjną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej a orzecznictwem sądów administracyjnych. Skłoniło to Ministra Finansów do wydania interpretacji ogólnej.

Oznacza to, że prawidłowa wykładania art. 12 ust. 2a ustawy PIT prowadzi do wniosku, że koszty paliwa finansowane przez pracodawcę, udostępniającego pracownikowi samochód służbowy do wykorzystywania do celów prywatnych, mieszczą się w zryczałtowanym przychodzie, o którym mowa w art. 12 ust. 2a ustawy PIT.

Wskazać ponadto należy, iż pojęcie „wykorzystywania” w odniesieniu do samochodu służbowego nie zostało zdefiniowane w ustawie PIT. Zgodnie z wyjaśnieniem tego pojęcia użytym w Słowniku Języka Polskiego PWN (https://sjp.pwn.pl/szukaj/wykorzystywac.html), oznacza ono „użyć czegoś dla osiągnięcia jakiegoś celu, zysku”. Na tę okoliczność zwrócił m.in. uwagę NSA w wyroku z dnia 19 lipca 2019 r. sygn. akt II FSK 2050/17, wskazując, że: „Ustawodawca, jak słusznie zauważył Sąd I instancji, nie zdefiniował pojęcia "wykorzystanie samochodu służbowego". W języku potocznym przez wykorzystanie rozumieć należy użycie czegoś w celu osiągnięcia jakiegoś celu, zysku (Słownik języka polskiego PWN, http://sjp.pwn.pl). W tym przypadku celem, jakiemu służyć ma pojazd, jest cel prywatny pracownika, w szczególności dojazd do miejsca pracy i powrót z miejsca pracy do domu. Wykorzystanie samochodu polegać zatem będzie na przemieszczaniu się nim przez pracownika. Jego użycie wiąże się z koniecznością ponoszenia wydatków eksploatacyjnych (przykładowo wymianę opon, oleju), na ubezpieczenie pojazdu. Podstawowym kosztem, który wiąże się z użyciem pojazdu, jest jednakże zakup paliwa, bez którego korzystanie z niego do celów prywatnych w ramach podstawowej funkcji nie będzie możliwe. Jeżeli zatem ustawodawca określa przychód z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ryczałtowo, bez rozbicia na poszczególne koszty, które przy zwykłym użyciu pojazdu musiałby ponieść pracownik i nie wyłącza z tej kwoty wydatków na paliwo, to należy przyjąć, że określona ryczałtowo wartość nieodpłatnego świadczenia obejmuje wszystkie wydatki związane z normalną eksploatacją samochodu, w tym także na paliwo. Jeśli ustawodawca chce wyłączyć pewne kwoty z ogólnej kwoty ryczałtu, to używa zwrotu "z wyłączeniem" czy "za wyjątkiem", czego przykładem są art. 5b ust. 1 pkt 1, art. 12 ust. 7, art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. b, art. 20 ust. 1c pkt 2 i 5, art. 21 ust. 1 pkt 23b i 136 u.p.d.o.f. (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 września 2018 r., II FSK 2430/16, CBOSA).”