Wypłata dywidendy a podatek. Na czym polega koncepcja look through approach?

Przeczytaj także: Dywidenda krajowa bez podatku u źródła - kiedy?

Od 2019 r. przepisy w zakresie podatku u źródła podlegają nieustannym zmianom. Wzmogły się też kontrole w tym obszarze, a wnioski z nich nie napawają optymizmem, bowiem niedoregulowane w przepisach kwestie zazwyczaj nie są rozstrzygane na korzyść podatnika. Punktem spornym są najczęściej zapisy o należytej staranności uwzględniającej skalę i zakres działalności przedsiębiorcy, które wprowadzono również w odniesieniu do podatku u źródła. Jest to pojęcie, które nie ma ustawowej definicji, dlatego podatnicy powinni bardzo dokładnie analizować kwestie opodatkowania dywidendy.

Podatek od dywidendy

Przychody z dywidend wypłacanych przez krajowe spółki, zgodnie z ustawą o CIT powinny być zasadniczo opodatkowane na terytorium Polski. Stawka zryczałtowanego podatku dochodowego od dywidend wynosi 19%. W przypadku wypłaty dywidendy możliwe jest zastosowanie zwolnienia z podatku dochodowego.

Warunki zastosowania zwolnienia

Wypłata dywidendy na rzecz zagranicznego podmiotu może podlegać zwolnieniu z podatku dochodowego po spełnieniu poniższych kryteriów określonych w art. 22 ust 4 ustawy o CIT:

• wypłacającym dywidendę oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest spółka mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
• uzyskującym dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, jest spółka podlegająca w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Dokumentem potwierdzającym spełnienie tego warunku jest ważny certyfikat rezydencji podatkowej.
• spółka uzyskująca dywidendę posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej, nieprzerwanie przez okres dwóch lat.
• spółka wypłacająca nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania. W praktyce najczęściej warunek ten jest potwierdzany w formie oświadczenia spółki zagranicznej.

Jednocześnie zastosowanie zwolnienia wymaga spełnienia kryteriów negatywnych tj. zwolnienie nie może być sprzeczne w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem przepisów oraz podejmowane działania nie mogą być sztuczne, nakierowane na możliwość zastosowania zwolnienia.

Kryterium rzeczywistego właściciela

Zdaniem wielu ekspertów wypłata dywidendy na rzecz zagranicznej spółki nie wymaga dochowywania należytej staranności, w tym weryfikacji kryterium beneficjenta rzeczywistego. Takiego zdania nie są jednak organy podatkowe. W interpretacji z dnia 14 czerwca 2022 r. nr 0111-KDIB2-1.4010.128.2022.2.AR, organ wskazał, że:

ustalenie statusu rzeczywistego właściciela jest niezbędne do dokonania całościowej oceny, czy struktura prowadząca do wypłaty dywidendy nie jest strukturą sztuczną przez co zastosowanie preferencji w podatku u źródła zostałoby wykluczone

Zatem organy podatkowe, pomimo braku jednoznacznego przepisu rozszerzają dyspozycje art. 22c ustawy o CIT. Organ w tej interpretacji wskazał, że dla zastosowania zwolnienia z zapłaty podatku u źródła przy wypłacie dywidendy konieczne jest posiadanie statusu rzeczywistego właściciela po stronie odbiorcy takiej płatności.

W ocenie organu przedsiębiorca powinien przeprowadzić pełną weryfikację warunków umożliwiających skorzystanie z tego zwolnienia, zachowując przy tym należytą staranność, zaś w jej ramach powinien zweryfikować status rzeczywistego właściciela. Obowiązek dochowania należytej staranności ciąży na płatniku bez względu na wysokość kwoty transakcji. W przypadku, gdy płatnik będzie posiadał informację, że odbiorca dywidendy nie jest jej rzeczywistym właścicielem nie będzie możliwości zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT.

Look through approach

Koncepcja „look through approach” zakłada, że w przypadku podmiotów pośredniczących, które jedynie transferują dywidendę, należy zweryfikować kryteria zwolnienia z VAT, w tym zarówno kwestie związane z należytą starannością oraz kryteriami beneficjenta rzeczywistego także w odniesieniu do kolejnych podmiotów w strukturze transferu dywidendy. Przykładem jest interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 18 marca 2020, znak 0114-KDIP2-1.4010.534.2019.2.JC, w której organ wskazał:

przy każdej pojedynczej płatności należy zastosować look through approach i ustalić czyim definitywnym przysporzeniem jest dana płatność

Tak więc przy analizie przesłanek do zwolnienia z podatku dochodowego wypłacanych dywidend należy zweryfikować nie tylko kryteria zwolnienia, ale także kwestie beneficjenta rzeczywistego transakcji przy zastosowaniu koncepcji look through approach.