Roboty budowlane: moment powstania obowiązku w VAT

Przeczytaj także: Zasady powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT

Art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usług budowlanych lub budowlano-montażowych.

Zatem – zgodnie z powyższym zapisem – przy ustalaniu momentu powstania obowiązku podatkowego znaczenie ma przede wszystkim termin płatności. Obowiązek w VAT powstaje bowiem z chwilą zapłaty. Ustawodawca wskazał jednak, że data wniesienia zapłaty ma znaczenie jedynie w sytuacji, gdy zostanie ona uregulowana przed upływem miesiąca licząc od dnia wykonania usługi. Jeżeli bowiem nabywca zapłaci w okresie późniejszym, obowiązek podatkowy u wykonawcy powstaje 30-tego dnia licząc od dnia wykonania usługi. Zatem termin wykonania usług budowlanych jest równie ważny, w zakresie określenia momentu powstania zobowiązania podatkowego w VAT u sprzedawcy, jak moment uregulowania należności za te usługi.

Jak jednak określić moment wykonania usług budowlanych oraz od kiedy liczyć 30-dniowy termin? W branży budowlanej wykonanie usługi rozumie się jako odbiór techniczny robót. Na okoliczność tego odbioru sporządza się stosowny protokół odbioru. Art. 19 ust. 14 ustawy o VAT wskazuje natomiast, iż przepis art. 13 ust. 2 lit d ustawy (a więc opisany na wstępie) stosuje się również do usług przyjmowanych częściowo, których odbiór jest dokonywany na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych. Zatem za moment wykonania usług budowlanych należy uznać dzień podpisania protokołu dokumentującego odbiór techniczny robót.

Kolejną wątpliwością w tym zakresie, która wymaga wyjaśnienia, jest określenie dnia, od którego należy liczyć 30-dniowy termin. Czy wlicza się do niego dzień wykonania usługi, czy termin ten należy liczyć od dnia następnego?

Odpowiedzi na to pytanie nie znajdziemy w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług. Kwestia ta została uregulowana w przepisach Ordynacji podatkowej, a dokładnie w art. 12 § 1 ustawy. Wskazuje on, że jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. W naszym przypadku zdarzeniem jest odbiór techniczny robót budowlanych.

Reasumując, podstawowe znaczenie w przypadku ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego przy sprzedaży robót budowlanych ma moment zapłaty. Obowiązek podatkowy powstaje bowiem w dniu jej otrzymania. Jeżeli jednak nie nastąpi ona w terminie 30 dni licząc od dnia wykonania usług (czyli podpisania protokołu dokumentującego odbiór techniczny robót budowlanych) – obowiązek podatkowy powstaje 30-tego dnia. Termin ten liczy się od dnia następującego po dniu, w którym usługi zostały wykonane (czyli po dniu odbioru technicznego robót).

Przedstawmy to na przykładach.

Przykład 1.

Firma budowlana wykonała usługi dla swojego kontrahenta. Odbiór techniczny robót został dokonany w dniu 07 maja 2007 r. co zostało potwierdzone stosownym protokołem. Kontrahent należność za te usługi uregulował w dniu 17 maja 2007 r.

Obowiązek podatkowy u firmy budowlanej powstanie zatem w dniu 17 maja 2007 r.

Przykład 2.

Ta sama firma budowlana wykonała usługi dla innego kontrahenta, których odbiór techniczny nastąpił w dniu 08 maja 2007 r. Kontrahent należność z tego tytułu uregulował jednak 15 lipca 2007 r.

W tym przypadku obowiązek podatkowy powstanie 07 czerwca 2007 r. (czyli 30-tego dnia od wykonania usługi).