Restrukturyzacja przedsiębiorstw: raje podatkowe

Przeczytaj także: Raje podatkowe przekażą informacje?

Państwa te, a także autonomiczne podatkowo terytoria zależne, chcąc przyciągnąć na swe terytoria kapitał zagraniczny, niezbędny do zwiększenia tempa rozwoju i dynamiki lokalnej gospodarki, wprowadzają do swych wewnętrznych ustawodawstw rozwiązania prawne, zwłaszcza prawnopodatkowe, które mogą spowodować odpływ kapitału i części wpływów budżetowych z państw rozwiniętych. Ten rodzaj konkurencji międzypaństwowej określany jest mianem szkodliwej, zaś państwa (terytoria) ją stosujące określane są powszechnie mianem rajów podatkowych. Już samo określenie „raju podatkowego” czy stosowane zamiennie pojęcie „oazy podatkowej” wskazują, iż integralną częścią państw (terytoriów) uważanych za raje podatkowe są szczególne warunki dotyczące opodatkowania, w szczególności zaś opodatkowania dochodów z zagranicznych źródeł.

Najbardziej charakterystyczną cechą wszystkich oaz podatkowych jest znikomy poziom opodatkowania kapitału z zagranicznych źródeł. Niekiedy raje podatkowe w ogóle nie opodatkowują dochodów osób zagranicznych, bywa także że w ogóle nie stosują podatku VAT. Jednakże sam aspekt podatkowy nie jest wystarczający do uznania określonego państwa (terytorium) za raj podatkowy.

Drugą fundamentalną cechą znacznej części reżimów szkodliwych podatkowo jest brak bądź wysoce ograniczony zakres międzynarodowej współpracy w zakresie szeroko rozumianych spraw podatkowych. Cecha ta gwarantuje bezpieczeństwo środków zgromadzonych w oazach podatkowych, chroniąc je przed władczą ingerencją państwa, z którego terytorium zostały wytransferowane. Brak międzynarodowej współpracy podatkowej ze strony reżimów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową sprawia, że inne zainteresowane państwa nie mają prawnych możliwości uzyskania informacji o wielkości środków finansowych wytransferowanych z ich terytoriów do oaz podatkowych, tożsamości ich posiadaczy oraz dokonywanych przez nich transakcji. Powyższe cechy mają podstawowy charakter, istnieje natomiast szereg innych przymiotów typowych dla oaz podatkowych. Można je zasadniczo podzielić na dwie kategorie: prawne i geograficzno-infrastrukturalne.

Do pierwszej grupy czynników mających charakter prawny należy zaliczyć te postanowienia ustawodawstw rajów podatkowych, które z różnych względów mogą być atrakcyjne dla podmiotów zagranicznych. Są to w szczególności: liberalne prawo dewizowe, restrykcyjne regulacje prawne dotyczące tajemnicy bankowej, brak albo niewielka liczba umów podatkowych z innymi państwami, stabilność systemu prawnego i politycznego i związana z tym przewidywalność działań władzy publicznej, istnienie gwarancji na wypadek wywłaszczenia lub nacjonalizacji, relatywnie niskie koszty prowadzenia działalności gospodarczej, akceptacja statusu cudzoziemca oraz brak ograniczeń prawnych w dostępie do kapitału i możliwości zakupu nieruchomości.

Istotą poszczególnych metod wykorzystywania systemów prawnych oaz podatkowych jest transfer kapitału z zagranicy. Z tego względu nie są dopuszczalne jakiekolwiek ograniczenia dotyczące wwozu i wywozu wartości dewizowych. Sprawny system nadzoru i weryfikacji napływającego z zagranicy kapitału skutecznie zniechęcałby zagranicznych inwestorów, godząc w sens całego procederu, który może niekiedy sprowadzać się do ukrycia rzeczywistego źródła określonych dochodów, a przynajmniej do zapewnienia pewnej anonimowości w odniesieniu do transferowanych z zagranicy zysków. Niebagatelne znaczenie odgrywa także bezpieczeństwo obrotu środkami finansowymi w rajach podatkowych.

Z liberalnym prawem dewizowym związany jest postulat restrykcyjnego i bezwyjątkowego przestrzegania tajemnicy bankowej, która jest swoistą gwarancją zachowania anonimowości osób lokujących środki finansowe na rachunkach bankowych w rajach podatkowych, a także samych lokat. Osoby lokujące pochodzący z zagranicy kapitał w systemie bankowym oaz podatkowych mogą być żywotnie zainteresowane tym, aby organa państwa, z terytorium którego kapitał ten został wytransferowany, nie mogły ustalić tożsamości właściciela tych środków, ich wielkości, a niekiedy także pochodzenia. Brak lub niewielka liczba umów podatkowych gwarantujących międzynarodową współpracę podatkową gwarantuje brak bądź wysoce ograniczony zakres współpracy z organami podatkowymi i wymiarem sprawiedliwości innych państw. Podmioty lokujące swój kapitał w oazach podatkowych cenią rzadkie i przewidywalne zmiany w lokalnym ustawodawstwie oraz przewidywalność zmian politycznych i ustrojowych. Czynniki te wpływają bowiem na bezpieczeństwo gromadzonego kapitału.