Podatek VAT w rolnictwie

Przeczytaj także: Sznurek rolniczy z 8% stawką VAT

Działalność rolnicza

Działalność rolnicza to ogólnie produkcja roślinna i zwierzęca. Zalicza się do niej także następujące rodzaje działalności:

• produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego i reprodukcyjnego
• produkcja warzywnicza, gruntowa, szklarniowa, pod folią
• produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych
• produkcja sadownicza
• chów, hodowlę i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptaków i owadów użytkowych
• produkcja zwierzęca typu przemysłowego i fermowego
• chów i hodowla ryb i pozostałych organizmów wodnych
• uprawa w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych
• uprawa grzybów i ich grzybni
• uprawa roślin „in vitro”
• fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, wylęgarnie drobiu
• hodowla dżdżownic, entomofagów oraz jedwabników
• prowadzenie pasiek
• hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym
• sprzedaż produktów gospodarki leśnej oraz łowieckiej (z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych oraz bambusa)
• świadczenie usług rolniczych. O tym, jakie usługi są zaliczane do rolniczych, piszemy w dalszej części tego rozdziału.

Dwa rodzaje opodatkowania

Ustawa o podatku VAT przewiduje dla producentów rolnych 2 rodzaje opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Rolnicy, którzy nie są zobowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych, a którzy sprzedają produkty rolne pochodzące z własnego gospodarstwa, oraz rolnicy, którzy rozpoczynają produkcję rolną, posiadają automatycznie status rolnika ryczałtowego. Rolnik ryczałtowy jest zwolniony z podatku VAT.
Natomiast rolnicy, którzy zrezygnowali ze zwolnienia (mogą to uczynić, jeśli ich obrót w roku poprzednim przekroczył 20 000 zł) oraz którzy muszą prowadzić księgi rachunkowe, rozliczają się na zasadach ogólnych.

Rolnik ryczałtowy

Rolnik ryczałtowy, jako zwolniony z podatku VAT, sprzedając swoje produkty (z wyjątkiem importu) nie nalicza podatku VAT, nie powinien zatem mieć prawa do odliczania podatku naliczonego z tytułu zakupionych maszyn, narzędzi i innych inwestycji. Ustawa daje mu jednak taką możliwość, choć w ograniczonym wymiarze – w zależności od tego, czy odbiorcą rolnika ryczałtowego jest podmiot będący płatnikiem podatku VAT, czy podmiot zwolniony z podatku.

Jeśli rolnik ryczałtowy sprzedaje produkty podmiotom zwolnionym z podatku, wystawia zwykłe rachunki. Jeżeli natomiast kupującym jest firma będąca płatnikiem VAT, do wartości sprzedawanych produktów rolnik dolicza 7% ich wartości. Te 7% to zryczałtowana forma zwrotu podatku, którą rolnik otrzymuje w związku z tym, że jako zwolniony z podatku nie może odliczyć podatku naliczonego. Tak więc to nabywca rolnika ryczałtowego „zwraca” rolnikowi zryczałtowany podatek. Z kolei dla nabywcy te 7% podatku jest podatkiem naliczonym, który odlicza od podatku należnego.

Działalność mieszana

Pamiętaj, że rolnik ryczałtowy jest zwolniony z podatku wyłącznie w zakresie produktów rolnych, które sam produkuje, oraz w zakresie świadczonych przez niego usług rolniczych. Jeśli sprzedaje inne towary, w tym importowane, powinien zachować się jak każdy inny podmiot sprzedający towary opodatkowane VAT – złożyć w urzędzie skarbowym oświadczenie, że wybrał zwolnienie z podatku. Takie zwolnienie będzie mu przysługiwać, dopóki obrót w zakresie produktów „nieryczałtowych” nie przekroczy wartości 150 000 zł.

Zwolniony z prowadzenia ewidencji

Rolnik ryczałtowy nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży i zakupu VAT. Nie musi się także rejestrować jako podatnik VAT, ani też składać deklaracji obrazującej sprzedaż i zakupy. Nie musi również wystawiać faktur w przypadku sprzedaży powiększonej o 7% podatku – jest to obowiązkiem kupującego. Faktura taka musi nosić nazwę Faktura VAT-RR oraz musi zawierać oświadczenie potwierdzające, że sprzedający jest rolnikiem ryczałtowym zwolnionym z podatku VAT.

Rolnik ryczałtowy musi posiadać rachunek bankowy. Na ten rachunek powinny wpływać wszystkie należności związane ze sprzedażą opodatkowaną zryczałtowanym podatkiem VAT. Poza tym rolnik jest zobowiązany do przechowywania faktur przez taki sam okres, jak pozostali podatnicy.

Produkty rolne

Poniżej przedstawiamy grupy produktów rolnych, czyli tych, od których przysługuje zryczałtowany zwrot podatku VAT. Oto one:

• zboża, ziemniaki, rośliny przemysłowe
• warzywa, owoce
• orzechy laskowe i włoskie
• zwierzęta żywe i produkty pochodzenia zwierzęcego
• produkty gospodarki leśnej
• ryby i inne produkty rybołówstwa i rybactwa ( z wyłączeniem ryb morskich)
• tusze i półtusze dzików, mięso z dziczyzny z wyłączeniem dzików
• mięso i filety z ryb słodkowodnych
• odpady zwierzęce niejadalne
• obierki, liście i strużyny z warzyw, żołędzie i kasztany
• nawozy zwierzęce i roślinne
• towary wytworzone przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej.

Pełen wykaz produktów rolnych znajdziesz w załączniku nr 2 do ustawy o podatku VAT.

Usługi rolnicze

Usługi rolnicze, od których przysługuje zwrot podatku VAT, to:

• usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyjątkiem usług weterynaryjnych, podkuwania koni i schronisk dla zwierząt
• usługi związane leśnictwem i pozyskiwaniem drewna, z wyjątkiem patrolowania lasów
• usługi związane z rybołówstwem i rybactwem, w wyjątkiem rybołówstwa morskiego
• usługi dzierżawy lub najmu maszyn i urządzeń rolnych, bez obsługi.

Kiedy rolnik chce być podatnikiem VAT...

Rolnik ryczałtowy ma prawo do rezygnacji ze zwolnienia z podatku. Od 01 kwietnia 2011 r. niemalże wszystkie warunki utrudniające taką rezygnację zostały z przepisów usunięte. Obecnie wymagana jest jedynie stosowana rejestracja takie rolnika w urzędzie skarbowym (na formularzu oznaczonym symbolem VAT-R).

Od początku miesiąca następującego po złożeniu rezygnacji ze zwolnienia i rejestracji rolnik staje się podatnikiem VAT, opodatkowanym na zasadzie ogólnej. Sprzedaje on towary rolne objęte w większości stawką VAT 5 i 8%.

Prawo do odliczania podatku

Rolnik będący podatnikiem VAT, jak każdy sprzedający towary i usługi objęte podatkiem VAT, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu faktur zakupu. Musi on prowadzić ewidencję sprzedaży i zakupów oraz składać deklaracje podatkowe.

Rolnik, który sprzedaje wyłącznie towary rolne, może wybrać kwartalną metodę rozliczania się z podatku VAT.

Od 1 stycznia 2014 r. – 6,5% zamiast 7%

Od 1 stycznia 2014 roku wysokość stawki ryczałtowego zwrotu podatku dla rolników ryczałtowych spadnie do 6,5%.



Artykuł powstał na podstawie książki „VAT – praktyczny poradnik w zakresie podatku od towarów i usług”, wydanie 3, marzec 2011, wydawnictwo BL Info Polska Sp. z o.o.