Przychody z najmu nieruchomości małżonka

Przeczytaj także: Działalność gospodarcza i prywatny najem w deklaracji i ewidencji VAT

Rozpatrzmy następującą sytuację: Pan Paweł otrzymał od rodziców w darowiźnie dom mieszkalny. 2 lata później ożenił (między małżonkami istnieje wspólność majątkowa) się i zamieszkał wraz z żoną w bloku w pobliskim mieście. Z chwilą jego przeprowadzki domu nikt nie zamieszkiwał, w związku z czym postanowił go oddać w odpłatny najem. Czy przychody z tego tytułu może rozliczać tylko Pan Paweł?

Odpowiedzi na powyższe pytanie nie da się udzielić jedynie w oparciu o przepisy prawa podatkowe. Konieczne jest tutaj sięgnięcie do ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, który to reguluje kwestie majątkowe w przypadku małżonków. W naszym przypadku istotne są dwa artykuły z tego aktu prawnego.

Pierwszy z nich to art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który mówi, że do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Z przytoczonego przepisu wynika zatem, że nabyty (w sposób odpłatny lub nieodpłatny) przez danego małżonka majątek przed zawarciem związku małżeńskiego stanowi jego majątek odrębny/osobisty. Tym samym otrzymany przez pana Pawła dom przed zawarciem małżeństwa należy tylko do niego, chyba że ten postanowił wnieść go do majątku wspólnego (o czym jednak w pytaniu nie było mowy).

Powyższe sugerowałoby zatem, że przychody z najmu tejże nieruchomości także powinien on rozliczyć. Tutaj jednak należy pamiętać o art. 31 §2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który to mówi, że do majątku wspólnego należą w szczególności
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.

Co za tym idzie, mimo że wynajmowana będzie nieruchomość należąca do majątku osobistego jednego z małżonków, uzyskane z tego tytułu przychody będą należeć do majątku wspólnego małżonków.

Jak zatem powinni się zachować małżonkowie z naszego przykładu?

Zdaniem autora co do zasady przychody z tego tytułu powinni rozliczać oboje małżonkowie. Gdyby opodatkować chciał je jedynie pan Paweł, konieczne będzie złożenie w tym zakresie stosownego oświadczenia w określonym terminie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Przypomnijmy, że oświadczenie takie należy składać każdego roku (w przypadku wybrania takiego sposobu opodatkowania). Przychody z prywatnego najmu mogą natomiast być opodatkowane w dwojaki sposób: albo na zasadach ogólnych wg skali podatkowej, albo ryczałtem ewidencjonowanym.